Hypericum bithynicum (Uludağ koyunkıranı)

Hypericum bithynicum (Uludağ koyunkıranı), Kantarongiller ailesine bağlı Kantaron cinsinden genellikle 10 ila 60 cm büyüyebilen bir çalımsıdır.

Tanımı#

Gövde dik ya da yükselici ve köklenicidir. Yapraklar 15 ila 55 mm uzunluğunda, yumurtamsı ya da yumurtamsı dikdörtgensi ila neredeyse dairesel, kenarları düz, zaman zaman yüzeysel siyah noktalıdır. Çanak yapraklar mızraksı ila darca dikdörtgensi, tepede sivri, salgılı minik dişli ila saçaklı ya da nadiren düzdür. Çok sayıda yüzeysel siyah nokta görülür. Taç yapraklar 10 ila 13 mm uzunluğunda ve çok sayıda siyah noktalıdır. Kapsül 6 ila 8 mm uzunluğunda ve darca yumurtamsıdır. Dilimizde uludağ kantaronu ve uludağ koyunkıranı adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Kafkasya ve Türkiye’de yayılış gösterir. Nemli çayırlar, çalılıklar ve ormanlık alanlarda görülmektedir. Umumiyetle mayıs ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi 200 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe, İzmit ve Başiskele ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca resim üzerinde anlamına gelir. Eski kültürlerde bitkinin kötü ruhları uzak tutmak amacıyla resimlerin ve ikonların üzerine konulmasına atıftır. Buna benzer bir yaklaşım Hristiyan teolojisinde de mevcuttur. Vaftizci Yahya olarak bilinen (İslam teolojisinde Herod tarafından idam edilen Yahya peygamber) karakterin yortusu 24 haziranda kutlanır. Bu gün boyunca Hristiyanlar sarı kantaron otu toplayarak evlerine getirirler. Böylece kötü ruhları kovduklarına inanırlar. Yahya’nın başının kesildiği tarih olan 29 Ağustos’ta ise sarı kantaronun yapraklarında kana benzer lekeler oluştuğuna inanılır. Epitet Latince Bitinya anlamına gelir. Doğu Marmara ile Batı Karadeniz bölgelerini içine alan tarihi bölgedir. Açık bir şekilde türün tip yerine işaret eder.