Hyoscyamus albus (Ak banotu)

Hyoscyamus albus (Ak banotu), Patlıcangiller ailesine bağlı Banotu cinsinden genellikle 30 ila 50 cm büyüyebilen tek ya da iki yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Gövde açık yeşil renkli ve salgılı tüylüdür. Yapraklar saplı, 3 ila 11 cm uzunluğunda, yumurtamsı ila dairesel ve kenarları testere dişlidir. Çiçekler 3 cm çapında, yeşilimsi ila sarımsı beyaz renkli ve iç bölümde koyu menekşe renkli bir bölge bulunmaktadır. Taç tüpsü ila çansı, beş loblu ve dış yüzeyi salgılı tüylüdür. Meyveler turuncu ya da sarı renklidir. Tohumları genelde beyaz ya da koyu sarı renklidir.

Gözlem bilgileri#

Doğal olarak Ortadoğu ve Akdeniz havzasında yayılış gösterir ancak günümüzde Avustralya ve Hindistan’a da dağılmıştır. Deniz kenarı, kayalık bölgeler ve tahrip edilmiş arazilerde görülen bitki umumiyetle mart ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda Kandıra ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca domuz fasulyesi anlamına gelir. Bitkilerin domuzlar için zehirli olduğu kaydedilmiştir. Klasik metinlerde ban kelimesi Moringa oleifera türü için kullanılır. Hyoscyamus için kullanılan isim ise benc/bancdir. Epitet Latince beyaz anlamına gelir ve açık bir şekilde türün çiçek rengine işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Hyoscyamus albus major”dur.

Kullanımı#

Yatıştırıcı ve ağrı kesicidir. Yaprak ve tohumlar yatıştırıcı, spazm çözücü, idrar söktürücü, uyuşturucu ve sakinleştiricidir. Ayrıca boğmaca ve astım vakalarında başvurulmuştur. Tohumları diş ağrısını gidermek için kullanılmıştır. Zehirli bir bitkidir. Görme bozukluğu, kasılmalar, koma ve kalpten ya da solunum yetmezliğinden ölüme neden olabilir.