Hesperis matronalis (Akşam yıldızı)
Hesperis matronalis (Akşam yıldızı) genelde yüksek rakımlarda görülen, ayrıca yaygın olarak yetiştirilen bir bitkidir.
- 1
Çiçek
Hesperis matronalis: 08/06/2025; Kuzuyayla; 1500 m.; ormanlık. © Hüseyin Doğan
- Alem:
Plantae
- Takım:
Brassicales
- Aile:
Brassicaceae
- Cins:
Hesperis
- Literatür:
Sp. Pl.: 663 (1753).
- Yazar:
L.
Fotoğrafları
- Dağılımı:
- Sıra:
- Eşadlar:
- Kayıtlar:
Hesperis matronalis (Akşam yıldızı), Turpgiller ailesine bağlı Akşamyıldızı cinsinden iki ya da nadiren çok yıllık bir bitkidir.
Tanımı#
Gövdeler uzun, 1 metreye kadar, dik, uzun salgısız basit ve kısa salgılı ya da salgısız basit tüylüdür. Alt yapraklar dişli ila neredeyse düz kenarlıdır. Gövde yaprakları almaşlı dizilişli ve kısa saplı ya da sapsız olup sarılıcı değildir. Çanak yapraklar 6 ila 8 mm uzunluğundadır. Taç yapraklar leylak ila beyaz renkli ve 11 ila 21 mm uzunluğundadır. Çiçekler gösterişli, iri ve kokuludur. Meyve yükselici diktir.
Gözlem bilgileri#
Bitki doğal olarak İspanya ile Kafkasya arasında kalan bölgede ayılış gösterir. Ancak günümüzde kuzey yarımkürenin büyük bölümüne dağılmıştır. Yamaçlar, alpin çayrlar ve kayalık alanlarda görülen bitki umumiyetle haziran ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi 1000 ila 1500 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins adı Antik Yunanca akşam anlamına gelmektedir ve bu bağlamda cinse bağlı bazı türlerin kokuların akşam vakitlerinde daha yoğun olmasına işaret etmektedir. Epitet Latince kadına özgü anlamına gelmektedir. Kelime, evli kadınların tanrıçası olan Juno’nun lakaplarından biridir. Bu durumda bitki Juno’ya adanmış olmalıdır. Ayrıca Matronalis, Roma’da bahar mevsiminin kutlandığı bir festivalin adıdır. Muhtemelen çiçekler bu festivalde de kullanılıyordu.
Kullanımı#
Yapraklar C vitamini açısından zengindir ve genç yapraklar salatalara eklenmektedir. Sürgünler ve tomurcuklar da yenilmektedir. Yapraklar ayrıca terletici ve idrar söktürücüdür. Tohumlarından elde edilen yağ parfümeride kullanılmaktadır.
