Eryngium campestre var. virens (Tengel dikeni)

Eryngium campestre var. virens (Kırsenet), Maydanozgiller ailesine bağlı Boğadikeni cinsinden çoğunlukla 30 ila 60 cm büyüyebilen bir bitkidir.

Tanımı#

Gövde tek, silindirik ve ortadan itibaren dallıdır. Taban yaprakları çiçek zamanı kalıcıdır. 10 ila 25 cm uzunluğunda ve 10 ila 18 cm genişliğinde ve derimsidir. Gövde yaprakları daha küçüktür. Çiçek başları çok sayıda, oval küresel ve 13 mm çapındadır. Bırahte 5 ila 6 arası sayıda, şeritsi mızraksı ila bizsidir. İkincil bırahteler düz ve çanak yapraklardan daha uzundur. Çiçekler sarımsı yeşil renklidir. Çiçek durumu sarımsı yeşil renkli; bırahte şeritsi-bizsi, neredeyse üçgensi, genellikle 1 ila 2 mm genişliğinde, belirgin olmayan biçimde ağsı damarlı ve kenarı genellikle düzdür. Dilimizde kırsenet, boğa dikeni, yer kestanesi, şeker dikeni ve tengel dikeni adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Eryngium campestre var. virens doğal olarak Avrupa, Rusya, Kuzey Afrika ve batı Asya’da yayılış gösterir. Orman açıklıklarında, makilik ve tarlalarda görülen bitki umumiyetle temmuz ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde yaygın olarak gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca boğadikeni anlamına gelir. Kelime Antik Yunanca kirpi kelimesinden gelir ve bu bağlamda bitkilerin dikenli yapısına işaret eder. Diğer bir seçenek ise yine Antik Yunanca geviş getirmek anlamına geldiği yönündedir. Bu da bitkilerin hayvanlarda gaz giderici özelliğine işaret etmektedir. Epitet Latince vadi/düzlük anlamına gelir ve türün genellikle görüldüğü habitata işaret eder. Varyete adı Latince yeşil anlamına gelir ve açık bir şekilde çiçek rengine işaret eder.

Kullanımı#

Kökler haşlanarak tüketilebilir. Ayrıca genç sürgünler pişirilerek tüketilmektedir. Boğmaca, üriner enfeksiyon ve öksürük tedavisinde kullanılır. Kök spazm çözücü, aromatik, terletici, idrar söktürücü, balgam söktürücü, anne sütü azaltıcı ve uyarıcıdır.