Elaeagnus pungens (Süs iğdesi)

Elaeagnus pungens (Süs iğdesi), İğdegiller ailesine bağlı İğde cinsinden 7 metre büyüyebilir ve 4 metre genişliğe erişebilen bir bitkidir.

Tanımı#

Gövdede 8 cmye kadar uzayabilen dikenler bulunur. Her dem yeşildir. Yapraklar almaşlı dizilişli, 10 cm uzunluğunda ve 5 cm genişliğindedir. Yaprak altı gümüşi beyaz renklidir ve kahverengi benekler görülmektedir. Çiçekler üçe kadar küme halinde görülmektedir. Bunlar sarımsı ya da beyaz renkli olup hoş kokuludur. Meyve tek tohumlu, 1,5 cm uzunluğunda, kırmızımsı ve gümüş lekelidir. Dilimizde süs iğdesi adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Uzakdoğu’da yayılış gösterir ancak peyzaj bitkisi değeri nedeniyle dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır. Park ve bahçelerde görülen bitki umumiyetle ekim ve ocak ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca bataklık ve saf anlamına gelir. Normalde bataklıklarda görülen ve saf beyaz renkli çiçek kümeleri bulunan Salix eleagnos (iğde söğütü) türünü tanımlamak için kullanılmıştır, iğdeler ile iğde söğüdü arasındaki yüzeysel benzerliğe işaret eder. Diğer bir görüşe göre kutsal zeytin anlamına gelmektedir ve Vitex agnus-castus türünün özel adıdır. Epitet Latince delici anlamına gelir ve açık bir şekilde dallardaki sivri çıkıntılara işaret eder. Özgün tanımda bu “ramulis spinescentibus” olarak belirtilmiştir.

Kullanımı#

Meyve ve tohumları çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir. Meyve A, C ve E vitaminleri bakımından zengindir. Meyvelerinden şerbet yapılmaktadır. Yapraklar ve gövdeler astım, öksürük, ishal, hemoroit tedavisinde kullanılmıştır. Bunun yanında tohumlarına ishal vakalarında başvurulmuştur. Ayrıca kök büzücüdür ve yaralara, kaşıntılı cilde uygulanır.