Crepis foetida subsp. rhoeadifolia (Sakar kanak)
Crepis foetida subsp. rhoeadifolia (Sakar kanak) işlenmemiş arazilerde görülen ve bahar sonundan güz ortasına kadar çiçek açan bir bitkidir.
- 1
Çiçek
Crepis foetida subsp. rhoeadifolia: 26/06/2025; Uzunkum; 1 m.; deniz kıyısı. © Hüseyin Doğan
- Alem:
Plantae
- Takım:
Asterales
- Aile:
Asteraceae
- Cins:
Crepis
- Literatür:
Prodr. Fl. Böhmen: 190 (1871).
- Yazar:
(M.Bieb.) Čelak.
- Dağılım:
- Eşadlar:
- Kayıtlar:
Crepis foetida subsp. rhoeadifolia (Sakar kanak), Papatyagiller ailesine bağlı Kıskıs cinsinden genellikle 10 ila 60 cm büyüyebilen bir bitkidir.
Tanımı#
Gövdeli ya da gövdesiz olabilir. Gövde sürünücü, yükselici ya da dik, tek ya da çok çiçek başlıdır. Taban yaprakları 30 cm uzunluğunda ve 6,5 cm genişliğinde, eliptik ila ters yumurtamsıdır. Gövde yaprakları kulakçıklıdır. Çiçek başları birkaç ya da çok çiçeklidir. Çiçek kurulu sapı 20 cm uzayabilir. İnvolukrum 7 ila 15 mm uzunluğunda ve kısaca kaba tüylüdür. Dilsi çiçekler sarı renklidir ve sıklıkla arka yüzeyleri kırmızı renk taşır. Kapçık kahverengidir. Bitki çayı olarak tüketilmiştir. Geleneksel olarak kalp problemlerinde kullanılmıştır. Dilimizde sakarkanak adı ile bilinmektedir.
Gözlem bilgileri#
Bitki doğal olarak Batı Asya ve Avrupa’da yayılış gösterir. Çalılık, deniz kenarı ve orman açıklıklarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins adı Antik Yunanca sandalet anlamına gelir. Cinsin kapçık yapısına işaret eder. Diğer bir çıkarsamaya göre Latince kaba anlamına gelir. Cinse bağlı bazı türlerin yaprakları serttir ve otçulları caydırmak için küçük dikensi yapılar barındırır. Epitet Latince kötü kokulu anlamına gelir ve bu bağlamda türün karakteristik acı badem kokusuna dikkat çekmektedir. İkili adlandırma öncesi adı “Hieracium luteum, cichorei sylvestris folio, amygdalas amarus olens”tir. Alttür epiteti ise Latince Papaver rhoeas yapraklı anlamına gelir. Alttürün, yaprakları ile gelincik yapraklarının benzerliği arasında bağıntı kurulmuştur.