Crepis commutata (Deli kıskıs)

Crepis commutata (Deli kıskıs), Papatyagiller ailesine bağlı Kıskıs cinsinden genellikle 10 ila 60 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Gövdeler sürünücü, yükselici ya da dik, 1 ila çok sayıda kömeçli ve çıplak ila kıllıdır. Taban yaprakları 30 cm uzunluğunda, 6,5 cm genişliğinde, eliptik ila ters yumurtamsı, az teleksi ila teleksi, terminal lob genellikle daha büyük, nadiren düz ve dişli, ucu sivri ya da küt, kıllıdır. Gövde yaprakları kulaklı ve üsttekiler indirgenmiştir. Çiçek durumu sapı 20 cm uzunluğunda ve yaysı yükselicidir. Kömeçler birkaç ila çok sayıda çiçeklidir.

İnvolukrum 7 ila 15 mm uzunluğunda ve kısa kaba tüylerle birlikte uzun salgılı ya da salgısız tüylüdür. Çiçek tablası kısa kirpikli ya da uzun paleyamsı pulludur. Dilsi çiçekler 5 ila 15 mm uzunluğunda, sarı ve sıklıkla arka yüzeyi kırmızı bezelidir. Boyuncuk dalları sarı ya da soluk yeşil renklidir. Kapçıklar 6 ila 13 mm uzunluğunda, soluk ila orta kahverengi, çıplak, sipikulat ya da havlı, genellikle iki formlu ve dıştakiler neredeyse her zaman gagalıdır. Sorguçlar involukrumu tamamıyla aşmış ya da nadiren gelişmemiştir. Dilimizde deli kıskıs adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Balkanlar ile İran arasında kalan bölgede yayılış gösterir. Ancak günümüzde Batı Avrupa’ya da dağılmıştır. Meşe ve çam ormanları, yamaçlar, stepler, tarlalarda görülen bitki umumiyetle nisan ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda Başiskele ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca sandalet anlamına gelir. Cinsin kapçık yapısına işaret eder. Diğer bir çıkarsamaya göre Latince kaba anlamına gelir. Cinse bağlı bazı türlerin yaprakları serttir ve otçulları caydırmak için küçük dikensi yapılar barındırır. Epitet Latince değiştirilmiş anlamına gelir. Muhtemelen Crepis foetida ile yakın olmasına dikkat çekmektedir.