Cota tinctoria (Boyacı papatyası)

Cota tinctoria (Boyacı papatyası), Papatyagiller ailesine bağlı Babuçça cinsinden genellikle 20 ila 60 cm büyüyebilen çok yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Grimsi yeşil ila beyazımsı, seyrek ya da yoğun biçimde tüyle kaplı ya da zaman zaman neredeyse tamamen tüysüzdür. Gövde tabandan dallı, dik ve dallar tek başlıdır. Yapraklar 2 ila 3 arası derin teleksidir. Çiçek başları ışınsal ya da disksidir. İnvolukrum 1 cm genişliğinde, seyrek ya da yoğun biçimde kaba tüylü, iç filariler kahverengi kenarlı ve tepede kirpiklidir. Dilsi çiçekler sarı renkli ve yaklaşık 20 adettir. Paleya dikdörtgensi, sipsivri ve disk çiçekleri ile eşit uzunluktadır. Kapçık 1,7 ila 2 mm uzunluğunda, belirgin biçimde damarlı ve kamamsıdır. Dilimizde boyacı papatyası adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Cota tinctoria doğal olarak Avrupa ve Batı Asya’da yayılış gösterir. Ancak günümüzde kuzey Amerika’da da doğallaşmıştır. Çalılık ve tarlalarda görülen bitki umumiyetle mayıs ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca küçük fincan anlamına gelir ve bu bağlamda disk çiçeklerinin yapısına işaret etmektedir. Epitet Latince boya anlamına gelir. Türün geleneksel olarak boya için kullanıldığına işaret eder.

Kullanımı#

Çiçek başlarından çay yapılır. Çiçeklerinden sarı boya elde edilir. Spazm çözücü, terletici, kusturucu, adet akışı teşvik edici ve deri kabartıcıdır. Lapa haline getirilerek hemoroide uygulanır. Yapraklar böcek sokmalarına karşı etkilidir.