Clerodendrum bungei (Rus ortancası)
Clerodendrum bungei (Rus ortancası) agresif bir yayılmacı olmasına karşın göz alıcı çiçek durumları nedeniyle yetiştirilen bir bitkidir.
- 1
Çiçek
Clerodendrum bungei: 16/07/2023; Yuvacık Barajı; 170 m.; yol kenarı. © Hüseyin Doğan
- Alem:
Plantae
- Takım:
Lamiales
- Aile:
Lamiaceae
- Cins:
Clerodendrum
- Literatür:
Nomencl. Bot., ed. 2, 1: 382 (1840).
- Yazar:
Steud.
Fotoğrafları
- Dağılım:
- Sıra:
- Eşadlar:
- Kayıtlar:
Clerodendrum bungei (Rus ortancası), Ballıbabagiller ailesine bağlı Kısmetağacı cinsinden genellikle 1 ila 2 metre boylanabilen yaprak dökücü bir çalıdır.
Tanımı#
Dalcıklar neredeyse silindirik ve belirgin biçimde kovucukludur. Yapraklar yüreksi, 10 ila 20 cm uzunluğunda ve kenarları dişlidir. Yaprak sapı 4 ila 17 cm uzunluğunda ve erken dönemde havlıdır. Çiçekler gül, kızıl ya da pembe renkli ve 10 cm çapındaki sıkı kümeler halindedir. Çanak çan biçimli ve beş lobludur. Taç tüpü 2 ila 3 cm uzunluğundadır. Ercik ve boyuncuk çiçekleri aşar. Çiçekler hoş kokuludur ancak yapraklar ezildiğinde hoş olmayan bir koku yayarlar. Meyve mavimsi siyah, 6 ila 12 mm çapında ve neredeyse küreseldir. Yaprakları kaynatılarak sakinleştirici, parazit düşürücü, iltihap ve gaz giderici olarak kullanılmıştır. Dilimizde meksika ortancası, rus ortancası ve pembe kısmetağacı adları ile bilinmektedir.
Gözlem bilgileri#
Bitki doğal olarak Uzakdoğu’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle ılıman kuşakta yaygın olarak yetiştirilir. Bahçe ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle ağustos ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ve Başiskele ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins adı Antik Yunanca şans ağacı anlamına gelir. Bitki Uzakdoğu’da yaygın olarak şans, talih, kısmet getirmesi amacı ile kullanılmaktadır. Tür 6 Ekim 1803 – 18 Temmuz 1890 tarihleri arasında yaşamış Rus bitki bilimci Alexander von Bunge‘a adanmıştır. Asya ve Sibirya florası üzerinde yaptığı çalışmaları ile bilinmektedir. Türü ilk defa o keşfetmiş ve yapraklarının keskin kokusu nedeniyle Clerodendrum foetidum adıyla tanımlamıştır.
