Cerastium glomeratum (Boynuz otu)

Cerastium glomeratum (Boynuz otu), Karanfilgiller ailesine bağlı Boynuzotu cinsinden genellikle 30 ila 45 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Kazık kökü incedir. Gövde dallı, dik ya da yükselici biçimde ve en azından üst bölümde salgılı tüylüdür. Yapraklar 2 ila 3 cm uzunluğunda, kaşıksı ila genişçe eliptik ila neredeyse dairesel, tepede küt ve kıllıdır. Çiçek kurulu sıkışık ve çok çiçeklidir. Çanak yapraklar 3 ila 5 mm uzunluğunda, kırmızı uçlu ve dikdörtgensi mızraksıdır. Taç ve çanak yapraklar neredeyse eşittir. Bazı çiçeklerde taç yaprak görülmez. Çiçekler erseliktir. Ercik 10 ya da sıklıkla sadece 5 adet olup 2 mm uzunluğundadır. Yumurtalık yumurtamsı ve çıplaktır. Kapsül darca silindirik, 1 cm uzunluğunda ve on küçük dişlidir. Tohumlar çok sayıda olup soluk kahverengidir. Genç gövdeler ve yapraklar tüketilmektedir. Suyu baş ağrısını gidermek için kullanılmıştır. Burun kanamalarını önlemek için buruna konulmuştur. Dilimizde boynuzotu adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Kuzey Afrika ve Avrasya’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne istilacı tür olarak yayılmıştır. Çayır, tahrip edilmiş araziler, tarla ve yamaçlarda görülen bitki umumiyetle mart ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 800 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca boynuzlu anlamına gelir ve açık bir şekilde cinsin kapsül yapısına dikkat çekmektedir. Türkçe resmi adı olan boynuzotunun cinsin bilimsel adından türetildiği görülmektedir. Boynuzotu kavramı ayrıca damarsız bitkilere ait bir bölüm olan Anthocerotophyta için de kullanılır. Epitet Latince küme halinde anlamına gelir. Türün çiçeklerinin sıkışık bir küme oluşturmasına işaret eder. Özgün tanımda bu “fasciculis fere in capitulum terminale conglomeratis” (demet halindeki başçıklar tepede birlikte) olarak belirtilmiştir.