Calystegia sepium (Çit sarmaşığı)

Calystegia sepium (Çit sarmaşığı), Tarlasarmaşığıgiller ailesine bağlı Çitsarmaşığı cinsinden genellikle 2 ila 4 metre büyüyebilen bir bitkidir.

Tanımı#

Diğer bitkilere sarılarak büyür. Soluk mat yeşil yapraklar sarmal biçimde, basit, ok başı biçimli ve ucunda sivri, 5 ila 10 cm uzunluğunda ve 3 ila 7 cm genişliğindedir. Tomurcuklar üst üste binmiş büyük ikincil bırahteler tarafından kapatılmıştır. Çiçek açtığı zaman bunlar çanak yaprağı kapatmaz. Çiçekler trompet biçiminde, 3 ila 7 cm çapında, beyaz ya da soluk pembe renkli ve beyaz çizgilidir. Meyve 1 cm çapında neredeyse küresel, 2 ila 4 arası büyük tohumludur. Çiçeklerinin gösterişli olmasına rağmen, agresif olması nedeniyle süs bitkisi olarak tercih edilmemektedir. Dilimizde çit sarmaşığı adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak dünyanın büyük bölümünde yayılış gösterir. Sulak alanların civarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 800 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca kapalı kap anlamına gelir ve bu bağlamda ikincil bırahtelerin çanağı çevrelemelerine işaret etmektedir. Epitet Latince çit anlamına gelir. Türün agresif biçimde diğer bitkilere sarılarak doğal bir çit oluşturmasına dikkat çekmektedir.

Kullanımı#

Saplar ve kökü pişirilerek yenilmiştir. Nişasta ve şeker bakımından zengindir ve besleyicidir. Genç sürgünler pişirilerek tüketilmiştir. Temizleyici olduğu rapor edilmiştir. Kök, yatıştırıcı, idrar söktürücü, ateş düşürücü ve kuvvetli temizleyicidir. Ayrıca kökün kullanımının safra akışını arttırdığına inanılmaktadır.

Tarihi#

Yaprakları sarmaşık yapraklarına benzer ve diğer bitkilere sarılır. Meyvesi acıbakla meyvesine benzer, siyah ve küçüktür. Çiçek beyaz renkli ve yuvarlaktır. Yazın bu bitkiden çardak yaparlar. Tohumunun dorycnion ile birlikte içilmesi halinde kâbuslara neden olacağı söylenir. DI 4-143.

Yabani bir sebze olarak görünen iasione, sütlü bir usareye sahiptir ve sürünücüdür, çiçekleri beyaz renkli olup concilium adıyla bilinir. Başlıca özelliği afrodizyak olmasıdır. Sirke içinde yemeğin yanında yenirse emziren kadınlarda süt akışını teşvik eder. Tüberküloza faydalıdır. Bebeklerin başına uygulanırsa saçı uzatır ve saç derisinin daha sıkı olmasını sağlar. PL 22-39.