Bupleurum subovatum (Şeytan arası)

Bupleurum subovatum (Şeytan arası), Maydanozgiller ailesine bağlı Şeytanayağı cinsinden bir bitkidir.

Tanımı#

Halihazırda Türkçe kaynaklarda Bupleurum intermedium olarak geçmektedir. 10 ila 75 cm arasında büyüyebilir. Gövde dik, sağlam, çizgili ve pürüzsüzdür. Yapraklar yumurtamsı, düz, kısaca mukronat, genellikle sarıcı, üst gövde yaprakları genişçe, çok sayıda damarlıdır. Şemsiye 3 ila 5 cm çapında, 3 ila 6 arası ikincil bırahteli, 2 ila 3 arası eşit kollu, 13 ila 20 arası sarı renkli çiçekli, 2 mm çapındadır. Meyve oval dikdörtgensi, kahverengi ve 3 ila 5 mm uzunluğundadır. Dilimizde şeytanarası ve şeytankurusu adları ile bilinmektedir. Şeytanarası ismindeki arası kelimesi olasılıkla türün önceki bilimsel epiteti olan intermedium’dan çıkarılmıştır.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Akdeniz havzası ile Kafkasya arasındaki bölgede yayılış gösterir. Çalılık ve çayırlarda görülen bitki umumiyetle nisan ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1100 metreye kadar olan rakımlarda İzmit, Gebze ve Karamürsel ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca öküz kaburgası anlamına gelir. Yaprakların sert olmasına işaret eder. Diğer bir seçenek Antik Yunanca öküzün yanında anlamına gelir. Bu isim, büyükbaş hayvanların bitkiyi iştahla tüketmesi nedeniyle ilk defa Nicander tarafından kullanılmıştır. Cinsin Türkçe adı olan şeytanayağının kaynağı doğrusu bizim için meçhul. Muhtemelen cinsin gösterişli bırahteleri ayağa benzetilmiştir. Bazı türler için tercih edilen şeytanyıldızı bu olasılığı daha güçlü hale getiriyor. Çünkü bırahteler gerçekten klasik yıldız biçimindedir. Ancak şeytan tercihi hâlâ meçhul… Epitet Latince neredeyse yumurtamsı anlamına gelir ve bu bağlamda türün yaprak yapısına işaret eder. Özgün tanımda bu “Involucra partialia foliolis ovato subrotundis integerrimis mucronatis” olarak belirtilmiştir.