Aegopodium podagraria (Keçi ayağı)

Aegopodium podagraria (Keçi ayağı), Maydanozgiller ailesine bağlı Keçiayağı cinsinden 50 cm ila 1 metre büyüyebilen bir bitkidir.

Tanımı#

Gövde oluklu ve diktir. Alttaki yapraklar uzun saplı, çıplak, bölümleri yumurtamsı mızraksı, 7 cm uzunluğunda ve 5 cm genişliğinde, üst bölümde mat yeşil, alt bölümde yeşil ve zaman zaman üç lobludur. Gölgeli bölgeleri seven bir türdür. Şemsiye uzun saplı, 12 ila 20 arası kollu, yükselici dik ve 1,5 ila 4 cm çapındadır. Çiçekler küçük ve beyaz renklidir. Rizomları sayesinde kolayca yayılış alanını genişletebilir. Yer örtücü karakteri sayesinde popüler bir süs bitkisidir. Dilimizde keçi ayağı, yer mürveri ve mendek adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Avrasya’da yayılış gösterir. Ancak süs bitkisi olarak dünyanın birçok bölgesine yayılmıştır ve işgalci tür konumundadır. Tür rizomlarının kırılmış parçalarından bile yeni bireyler üretebilme yeteneğine sahiptir. Ormanlık alanlarda görülen bitki umumiyetle mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açar ve bitkiyi deniz seviyesinden 700 metreye kadar olan rakımlarda Başiskele ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca keçi ayağı anlamına gelir ve bu bağlamda bitkinin yapraklarının şekline işaret etmektedir. Türkçe adı da bilimsel adının tercüme edilmesi ile oluşturulmuştur. Epitet Antik Yunanca ayakları toprakta anlamına gelir. Bitkinin toprak altındaki rizomları sayesinde yayılmasına işaret eder. Ayrıca podagra Antik Yunanca ayaklarda görülen gut hastalığı anlamına da gelir. Bu da bitkinin gut tedavisinde kullanılmasına işaret eder.

Kullanımı#

Taze yaprakları ıspanak gibi tüketilebilmektedir. Yaprakları çorbalara eklenmiştir. Keskin bir tada sahiptir. Yapraklar çiçekler açmadan önce toplanmalıdır, aksi takdirde tatları acılaşır. Çiçeklenme döneminden sonra toplanan yaprakların müshil etkisi vardır. Gut ve artrite karşı yapraklar kaynatılarak harici olarak uygulanır. Bilhassa yaprakların idrar söktürücü ve sakinleştirici etkisi vardır. Bitkinin tamamı antiromatizmal ve yara iyileştiricidir. Harici olarak yanık, böcek sokması, yaralar ve ağrılı eklemlere uygulanır. Demlenerek romatizma, artrit, mesane ve bağırsak rahatsızlıklarında kullanılır. Bitki, tıbbi değeri nedeniyle erken dönemde özellikle manastırlar yoluyla Avrupa’nın büyük bölümüne yayılmıştır.