Abutilon × hybridum (Ağaç küpesi)
Abutilon × hybridum (Ağaç küpesi) genelde bahçe ve mezarlara dikilen ve yaz ortasından güz başına kadar çiçek açan bir bitkidir.
- 1
Çiçek
Abutilon × hybridum; 08/07/2021; Bayındırlık; 108 m.; yol kenarı. © Hüseyin Doğan
- Alem:
Plantae
- Takım:
Malvales
- Aile:
Malvaceae
- Cins:
Abutilon
- Literatür:
Vilm. Blumengärtn., ed. 3. 1: 13 (1894).
- Yazar:
Voss
- Dağılım:
- Eşadlar:
Abutilon × hybridum (Ağaç küpesi), Ebegümecigiller ailesine bağlı İmamkavuğu cinsinden çalı formunda bir bitkidir.
Tanımı#
Yapraklar almaşlı dizilişli, akçaağaç yaprağını andırır biçimde loblu, kenarları dişli ve uçları sivridir. Çiçekler çan biçiminde, yaprak koltuklarında tek olarak belirir. Bunlar beş taç yapraklı ve baş aşağı sarkık durumdadır. Çiçekler beyaz, kırmızı, sarı, pembe ya da turuncu olabilir. Dilimizde ağaç küpesi ve çin feneri adları ile bilinmektedir.
Gözlem bilgileri#
Kültür bitkisidir ve doğada bulunmamaktadır. Ebeveyn bitki(leri)si ve ilk ortaya çıktığı tarih net olarak bilinmemektedir. Ayrıca türün taksonomik durumu da net değildir. Bahçelerde ve mezarlıklarda görülen bitki umumiyetle temmuz ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins adı (Abutilon) Arapça kökenli olup, İbn Baytâr, İbn Sînâ ve Beyrûnî gibi isimler bitki için Arapça kurbağa babası anlamına gelen ابوطليون adını tercih etmişlerdir. İsim kaynağı belirsiz olmakla birlikte, bitki tıpkı kurbağalar gibi sulak alanların kenarında olmayı tercih etmektedir. Ayrıca yarım metreyi bulan yürek biçimindeki yaprakları kurbağa yavruları için sıcak havalarda ya da tehlike durumlarında koruma sağlamaktadır. Burada bitkinin kurbağa yavrularını bir baba gibi koruyup gözetmesi kastedilerek hüsn-i talil yapılmış olunması muhtemeldir. Epitet Latince melez anlamına gelir ve açık bir şekilde türün, birden fazla Abutilon türünün melezi olmasına işaret etmektedir.