Abies nordmanniana subsp. equi-trojani (Uludağ göknarı)

Abies nordmanniana subsp. equi-trojani (Uludağ göknarı), Çamgiller ailesine bağlı Göknar cinsinden genellikle 40 ila 55 metre büyüyebilen bir ağaçtır.

Tanımı#

Gövde gri renkli ve çıplak ya da tüylü olup 2 metre çapa erişmektedir. Avrupa kıtasının ve Türkiye’nin en uzun (doğal) ağacıdır. Tipik olarak tabandan dallıdır. Ağaç piramit biçiminde yükselir ve çok sık dallıdır. Alt dallar yere paraleldir ve uçları hafifçe aşağı sarkıktır. Genç sürgünler yeşilimsi sarı renklidir ve üzerlerinde kısa ve sık tüyler vardır. Yapraklar 2 ila 3,5 cm uzunluğunda, şeritsi ya da şeritsi dikdörtgensi, parlak, koyu yeşil renkli ve alt yüzeyi iki beyaz renkli şeritlidir. Silindirik kozalak 15 cm uzayabilir ve koyu kırmızı kahverengidir. Kozalak dallarda dik olarak görülür. Dilimizde köknar, uludağ göknarı, iledenaz ve küner adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak sadece Türkiye’de yayılış gösterir. Yüksek rakımlarda yayla sınırları olarak geniş koloniler halinde görülmektedir. Kozalakları umumiyetle ekim ve kasım ayları arasında olgunlaşmaktadır. Bitkiyi 1100 ila 1600 metre arasındaki rakımlarda Kartepe ve Başiskele ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Latince yükselen anlamına gelir. Bu bağlamda cinsin uzunluğuna işaret etmektedir. Dilimizdeki köknar kelimesi Yunanca çam fıstığı anlamına gelen koukounári (κουκουνάρι) kelimesinden dilimize geçmiştir. Ortaçağ’da çam fıstığının adı olarak kullanılmaktaydı. Kelime günümüzde aynı aileye bağlı Abies cinsinin Türkçe adı haline gelmiştir. Ancak Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde fıstık çamı için günar, kuner, küna, künar, küner, vb. isimler kullanılmaya devam etmektedir. Tür 24 Mayıs 1803 – 25 Haziran 1866 tarihleri arasında yaşamış Finlandiyalı biyolog Alexander von Nordmann onuruna adlandırılmıştır. Alttür epiteti ise Latince Troya atı anlamına gelir. Buna göre Troya atının inşasında bu ağacın ahşabının kullanıldığına dair bir söylentiden kinaye olsa gerektir.