Commelina communis (Mahmuza)

Tanımı

Commelina communis (Mahmuza), Telgrafçiçeğigiller (Commelinaceae) ailesine bağlı Mahmuza (Commelina) cinsinden genellikle 1 metre kadar uzayabilen tek yıllık bir bitkidir. Gövde sürünücü, yayık ve çok sayıda dallıdır. Yaprak kılıfı tüysüz, yaprak ayası mızraksı ya da mızraksı yumurtamsıdır. Gövde tabana paraleldir. İnvolusel bırahteler karşılıklı dizilişli, 1,5 ila 4 cm uzunluğunda, saplı, yüreksi, kıvrık, tüylü ve uçları sivridir. Taçta üç taç yaprak görülür. Üstteki iki taç yaprak mavi renkli ve 15 mm, alttaki taç yaprak ise beyaz renkli ve 5 mm uzunluğundadır. 3 adet ercik görülür. Tohumlar kahverengi ile sarı rengi arasındadır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Doğu Asya’da yayılış gösterir. Ancak Türkiye’de doğallaşmıştır. Özellikle çay bahçelerinde görülen türün, Camellia sinensis (çay) ile taşınmış olması mümkündür. Dere ve yol kenarlarında görülmektedir. Umumiyetle temmuz ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Dilovası, Kartepe ve Başiskele ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Harita → Alt türler → Sinonimler → Herbaryum

Etimoloji

Cins adı Latince Commelin’lere anlamına gelir. 23 Nisan 1629 – 19 Ocak 1692 yılları arasında yaşamış Jan Commelin ve 14 Ekim 1668 – 25 Aralık 1731 yılları arasında yaşamış Caspar Commelin adlı iki Hollandalı bitki bilimci kardeşe adanmıştır. Üç taç yapraktan sadece üstteki ikisi renklidir (mavi) ve her bir taç yaprak bir kardeşi simgelemektedir. Epitet Latince yaygın anlamına gelir ve bu bağlamda türün cins özelinde yaygın olarak görülmesine işaret eder.

Tıp

Yapraklar, çiçekler ve genç sürgünler çiğ veya pişirilerek yenilmektedir.

Yapraklar yatıştırıcı, idrar söktürücü ve ateş düşürücüdür. Ayrıca boğaz ağrısı ve bademcik iltihabını hafifletmek için gargara olarak kullanılmıştır. İshal ve ateş vakalarında başvurulmuştur. Bunun yanında antibakteriyeldir.

Çiçeklerinden mavi boya elde edilmekte ve bu boya Japonya’da kimonoları boyamak için kullanılmaktadır.