Colchicum micranthum (Narin acıçiğdem)

derleyen:

Tanımı

Kormus yarı küresel ila yumurtamsı, 2,5 ila cm uzunluğunda ve 1,3 ila 2,7 cm genişliğindedir. Dış gömlek kırmızımsı kahverengi, iç gömlek soluk kestane kahverengisidir. Yapraklar 2 ila 3 adet, 10 ila 20 cm uzunluğunda ve 0,3 ila 1 cm genişliğinde, şeritsi ila şeritsi mızraksı ve uçları küttür. Yapraklar çiçeklenme dönemi sonra erdikten sonra belirir. Çiçekler 1 ila 2 arası sayıda ve çan ya da huni biçimlidir. Çiçek örtüsü bölümleri beyaz ila soluk morumsu pembe renklidir. İplikçik 6 ila 10 mm uzunluğunda ve beyaz renklidir. Başçık 0,5 ila 1,5 mm uzunluğunda ve sarı renklidir. Kapsül 1 ila 2,5 cm uzunluğunda ve 0,6 ila 1 cm genişliğinde, yumurtamsı ve kahverengidir. Tohumlar küresel ve kahverengidir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak sadece Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Çayırlar, çalılıklar ve orman açıklıklarında görülür. Dilovası ve Gebze ilçelerinde gözlemlenmiştir. Türü gözlemlediğimiz alanlardan birinde 2020 yılı içinde tarımsal faaliyetler başlamıştır. Türün ilimizdeki varlığı yüksek seviyede tehdit altındadır. Ağustos ve ekim ayları arasında çiçek açar. 300 ila 500 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde narin acıçiğdem adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adını Kolhis kralı Aetes’in kızı Midia’dan alır. Bitkiler konusunda oldukça bilgili olan Midia, aynı zamanda bitkilerden elde edilen zehirler konusunda da yetenekliydi. Bahçesinde çöpleme, zakkum, güzelavratotu, baldıran ve yüksükotu gibi çeşitli zehirli bitkileri yetiştirmekteydi. Afrodit’in isteği ile maceralarında Jason’a eşlik eden Midia, acı çiğdem kökünden elde ettiği bir iksir ile Jason’un uzuvlarını ve silahlarını ovarak, O’nun cesaret ve güç gerektiren görevleri yerine getirmesini sağlamıştır. Ancak kendinden daha genç bir kadın yüzünden Jason tarafından terk edilince hem o kadını hem de çocuklarını acı çiğdem bitkisinden elde ettiği zehirle öldürür. Dioscorides bitkilerin Colchis’de yaygın olarak görüldüğünü ve bu nedenle bu adı aldıklarını yazar. Tür adı Antik Yunanca küçük çiçekli anlamına gelir. Türün çiçek boyutuna işaret eder.