Site icon Kocaeli Bitkileri

Colchicum chalcedonicum (Kadıköy çiğdemi)

Colchicum chalcedonicum

Colchicum chalcedonicum: 09/09/2020; Ballıkayalar; 70 m.; ormanlık. © Hüseyin Cahid Doğan

Tanımı

Kormus 3 ila 5 cm uzunluğunda ve 2 ila 3 cm genişliğinde, oval ila neredeyse küresel, dış gömlek kahverengi, iç gömlek kırmızımsı kahverengidir. Yapraklar 4 ila 7 arası sayıda, yayık, dikdörtgensi dilsi, 9 ila 12 cm uzunluğunda ve 20 ila 33 mm genişliğinde, tüysüz, tepede yuvarlak ya da neredeyse sivri ve kenarları genellikle dalgalıdır. Çiçekler 1 ila 3 arası sayıda, huni ya da çan biçimindedir. Çiçek örtüsü soluk ila koyu morumsu pembe, zaman zaman hafifçe mozaik desenli, darca ters mızraksı ila darca dikdörtgensi eliptik, 3 ila 4 cm uzunluğunda ve 3 ila 8 mm genişliğinde ve tüysüzdür.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Yunanistan ve Türkiye’de yayılış gösterir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Çayırlar, çalılıklar ve orman açıklıklarında görülür. Kocaeli için hayli nadir bir türdür. Gebze ilçesinde gözlemlenmiştir. Türü gözlemlediğimiz alanda 2020 yılı içinde tarımsal faaliyetler başlamıştır. Türün ilimizdeki varlığı yüksek seviyede tehdit altındadır. Ağustos ve ekim ayları arasında çiçek açar. 100 ila 300 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde kadıköy çiğdemi adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adını Kolhis kralı Aetes’in kızı Midia’dan alır. Bitkiler konusunda oldukça bilgili olan Midia, aynı zamanda bitkilerden elde edilen zehirler konusunda da yetenekliydi. Bahçesinde çöpleme, zakkum, güzelavratotu, baldıran ve yüksükotu gibi çeşitli zehirli bitkileri yetiştirmekteydi. Afrodit’in isteği ile maceralarında Jason’a eşlik eden Midia, acı çiğdem kökünden elde ettiği bir iksir ile Jason’un uzuvlarını ve silahlarını ovarak, O’nun cesaret ve güç gerektiren görevleri yerine getirmesini sağlamıştır. Ancak kendinden daha genç bir kadın yüzünden Jason tarafından terk edilince hem o kadını hem de çocuklarını acı çiğdem bitkisinden elde ettiği zehirle öldürür. Dioscorides bitkilerin Colchis’de yaygın olarak görüldüğünü ve bu nedenle bu adı aldıklarını yazar. Tür adı Latince Kadıköy, İstanbul anlamına gelir. Türün tip yerine işaret eder. Kalkedon, Roma’nın Bitinya eyaleti sınırları içinde kalan bir liman şehri idi. Özgün tanımda “Montagnes découvertes de la côte asiatique de la mer de Marmara, non loin de Cadikeuy (ancienne Chalcédoine)” olarak belirtilmiştir.

Fotoğrafları

Exit mobile version