Colchicum boissieri (Sürincan)

Özet

Colchicum boissieri (Sürincan) genelde alpin çayırlarda görülen ve güz aylarında çiçek açan geofit bir bitkidir.

Hiyerarşi

Tanımı

Colchicum boissieri (Sürincan) kormus sobollu, zaman zaman düzensiz yumurtamsı ya da dikdörtgensi yumurtamsı ve dikey; sobollar yatay, 2,5 ila 3 cm uzunluğunda, 0,6 ila 1,3 cm genişliğinde, düzensiz ve sıklıkla diş benzeri çıkıntılı; gömlek soluk kırmızımsı kahverengi ve zarsıdır. Yapraklar 2 ila 3 adet, çiçeklerden farklı zamanda gelişmekte, dik ya da neredeyse dik, şeritsi, 11 ila 22 mm uzunluğunda, 2 ila 8 mm genişliğinde, küt ila neredeyse sivri uçlu ve kenarları çıplak ya da kısmen kirpiklidir. Çiçekler 1 ila 3 adet ve çansı ila darca hunimsidir.

Çiçek örtüsü bölümleri parlak gül leylak renkli, çok dar biçimde eliptik ila darca eliptik ters yumurtamsı, 2,5 ila 5 cm uzunluğunda, 5 ila 15 mm genişliğinde, küt uçlu ve çıplaktır. İplikçikler 1 ila 2 cm uzunluğunda, şişkin yeşil tabanla beyaz renkli ve çıplaktır. Başçıklar sarı renkli, 5 ila 10 mm uzunluğunda, 1 mm genişliğinde ve polenler sarı renklidir. Boyuncuk düz ya da tepede hafifçe kavisli ve tepecik noktamsıdır. Kapsül elipsoit, 2 cm uzunluğunda, 1 cm genişliğinde, açık gümüşî kahverengi, çıplak ve gagalıdır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Yunanistan ve Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Alpin çayırlar, orman sınırları ve kayalık alanlarda görülen bitki umumiyetle eylül ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 400 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda Başiskele ilçesinde gözlemlemek mümkündür. Tek bireyini gördük ve takip eden yıllarda bitkiye tekrar rastlamadık.

Türkçe adları

Dilimizde sürincan adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adını Kolhis kralı Aetes’in kızı Midia’dan alır. Bitkiler konusunda oldukça bilgili olan Midia, aynı zamanda bitkilerden elde edilen zehirler konusunda da yetenekliydi. Bahçesinde çöpleme, zakkum, güzelavratotu, baldıran ve yüksükotu gibi çeşitli zehirli bitkileri yetiştirmekteydi. Afrodit’in isteği ile maceralarında Jason’a eşlik eden Midia, acı çiğdem kökünden elde ettiği bir iksir ile Jason’un uzuvlarını ve silahlarını ovarak, O’nun cesaret ve güç gerektiren görevleri yerine getirmesini sağlamıştır. Ancak kendinden daha genç bir kadın yüzünden Jason tarafından terk edilince hem o kadını hem de çocuklarını acı çiğdem bitkisinden elde ettiği zehirle öldürür. Dioscorides bitkilerin Colchis’de yaygın olarak görüldüğünü ve bu nedenle bu adı aldıklarını yazar. Tür 25 Mayıs 1810 – 25 Eylül 1885 tarihleri arasında yaşamış ve Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde bitki bilim çalışmaları yürütmüş İsviçreli bitki bilimci Pierre Edmond Boissier’a adanmıştır.

Fotoğrafları