Tanımı
3 ila 30 cm büyüyebilir. Gövde dik ya da yatık, kırışık ve yoğun uzun tüylü, nadiren salgılıdır. Yapraklar 5 ila 17 mm uzunluğunda ve 3 ila 13 mm genişliğinde, salgılı, kısa havlı ila kırışık ya da yoğun uzun tüylü, mızraksı yumurtamsı ya da ters yumurtamsı ila dairesel, üst bölüm sığ olarak dişli, tepesi mukronattır. Halkalar 1 ila 10 arası sayıda ve 2 ila 12 arası çiçeklidir. Çanak 5 ila 9 mm uzunluğunda, salgılı, yoğun uzun tüylü, alt diş 2 ila 3,5 mm uzunluğunda, üst diş 1 ila 2,5 mm uzunluğundadır. Taç soluk mavi ila mor ya da pembe renkli, 8 ila 12 mm uzunluğundadır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak batı Asya, kuzey Afrika ve Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Kayalık yamaçlar, alpin çayırlar ve tarlalarda görülür. Kartepe ve Başiskele ilçelerinde gözlemlenmiştir. Nisan ve ağustos ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adları
Dilimizde filiskin ve alp nanesi adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca yatak ayağı anlamına gelir. Çiçek ve gövdelerin birlikte yatak ayaklarını andırmasına işaret eder. Tür adı Latince güçlü kokulu anlamına gelir. Türün aromatik kokusuna işaret eder. Özgün tanımda bu “Odor grauis ingratus Stachydis, nec aromaticus generi familiaris” olarak belirtilmiştir. Alttür adı ise Latince yuvarlak yapraklı anlamına gelir ve alttürün ayırt ediciliğini vurgular. Özgün tanımda bu “foliis orbiculatis mucronatis” olarak belirtilmiştir.
Tarihi
Dioscorides 3-30: Yaprak ve gövdesi kekiğe benzer. Ancak sağlam yapılıdır, yaprakları da geniş ve yapışkandır. Diğer bir türü ise ince saplı ve dar yapraklıdır. Kilikya, İzmir, Sakız, Kos ve Girit’te yetişenler kalitelidir. Isıtıcı ve idrar söktürücüdür. Kaynatılarak içildiğinde bağırsakları rahatlatır. Sirkeyle dalak hastalığı olanlara verilir. Âdet söktürücüdür. Ballı pastil halinde öksürük ve akciğer iltihabı için kullanılır. Midesi bulananlara, deniz tutanlara ve ekşiyenlere verilir.
Gıda
Yaprakları yemeklere tat vermesi için kullanılır.
Tıp
Afrodizyak ve uyarıcıdır.
Fotoğrafları
