Citrullus lanatus (Karpuz)

Tanımı

Sürünücü ya da sarılıcı tek yıllık bir bitkidir. Gövdeler 3 metre uzayabilir. Yapraklar 6 ila 20 cm uzunluğunda ve 4 ila 15 cm genişliğindedir. Yapraklar genellikle üç lobludur. Sülükler dallıdır. Çiçekler yaprak koltuklarında 4 cm uzunluğundaki tüylü sap üzerinde belirir. Meyve oldukça büyüktür.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Afrika’da yayılış gösterir ancak mutfak değeri nedeniyle çok erken dönemde Eskidünya’nın büyük bölümüne yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Bahçe, tarla ve sulak alanların civarında kaçak olarak görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Haziran ve temmuz ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Tıp

Tohumları yatıştırıcı, idrar söktürücü ve toniktir. Yatak ıslatılması durumlarında başvurulur. Tohumları parazit düşürücüdür. Meyve ateş düşürücüdür. Meyve idrar söktürücüdür. Kökü müshil ve kusturucu etkilidir.

Etimoloji

Cins adı Latince küçük Citrus anlamına gelir. Citrus, turunç, mandalina, limon ve portakal gibi türleri ihtiva eden cinsin adıdır. Tür adı Latince tüylü anlamına gelir. Türün havlı yapısına işaret eder.

Türkçe adları

Dilimizde karpuz adı ile bilinmektedir.

Gıda

Meyvesi çiğ olarak tüketilir. Ülkemizde yaz mevsiminin popüler meyvelerinden biridir. Meyvesinden içecek elde edilir. Olgun olmayan meyveler çorbalara eklenir. Yaprakları pişirilerek, tohumları ise çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir.

Fotoğrafları

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.