Cirsium arvense (Köygöçerten)

derleyen:

Tanımı

1,5 metre büyüyebilir. Kalın köklere sahip geniş koloniler oluşturur. Gövde yeşil ve dallı, pürüzsüz ve tüysüzdür. Yapraklar koyu yeşil, mızraksı ya da dikdörtgensi mızraksı, almaşlı dizilişli ve sapsızdır. Bunlar dikenli, loblu, 15 ila 20 cm uzunluğunda, 2 ila 3 cm genişliğindedir. Yaprakların üstü tüysüz iken altlarında kısa beyaz tüyler görülür. Çiçek başları 10 ila 22 mm çapında, pembe ila mor renklidir. Çiçekler çoğunlukla iki evcikli, nadiren erseliktir. Dişi çiçekler kokulu iken erkek çiçeklerin kokusu yoktur. Erkek çiçekler küremsi, dişi çiçekler küçüktür. Tohumlar 4 ila 5 mm uzunluğunda ve tüylü bir sorguca sahiptirler. Her dalda 1 ila 5 arası çiçek başı görülür. Binin üzerinde tohum üretir. Tohumlar ağustos ile ekim aylarında olgunlaşır. Kök sistemi hayli agresiftir ve çabuk yayılır. Normal bahçe toprağı ve güneşli bir alanda kolaylıkla yetiştirilebilir. Tohumlarda baharda doğrudan dışarı ekilebilir. 20 derecede 2 ila 8 haftada çimlenir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa, Asya ve kuzey Afrika’da yayılış gösterir ancak istilacı tür olarak geniş alanlara yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Yol kenarı, sulak alanların civarı, çalılıkla ve tarlalarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Mayıs ve ekim ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde köygöçerten, köygöçüren, çahır, çahor, çarıkkesen, eşek kangalı, eşek otu, kösemen ve hamurkesen adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca şişmiş damar anlamına gelir. Cinse bağlı bazı türlerin damar şişmeleri vakalarında tedavi amacıyla kullanılmalarına işaret eder. Tür adı Latince ekili alan anlamına gelir. Türün, yaygın olarak tarla kenarlarında görülmesine işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat in Europae cultis agris” olarak belirtilmiştir.