Chondrilla juncea (Karakavuk)

derleyen:

Tanımı

1 metre büyüyebilen ince bir bitkidir. Çiçekler erseliktir. Gövde mavimsi yeşil renklidir. Genellikle zararlı ot olarak kabul edilir. Tabanda yapraklarla bir rozet oluşturur, daha sonra yoğun dallarla otsu bir çalılık meydana gelir. Dikdörtgen sarı çiçek dilleri ile küçük papatya gibi çiçekler görülür. Kapçık 1 cm uzunluğundadır. Sorguç beyaz renklidir. Hem tohum yoluyla hem de kökünden parçalar çıkartarak yayılır. Oldukça güçlü bir istilacıdır ve rekabet gücü yüksektir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa, Asya ve kuzey Afrika’da yayılış gösterir ancak istilacı tür olarak geniş bir alana yayılmıştır. [Harita, Sinonimler] Tahrip edilmiş araziler, tarlalar ve kayalık bölgelerde görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Temmuz ve eylül ayları arasında çiçek açar. 200 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde karakavuk, çengel sakızı, çıtlık, çöpkanak, ezzezze, garagavık, karavruk, karagöz, karaca kovuk, karavlık, sakızlık ve sakız otu adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca küçük yumru anlamına gelir. Kelime aynı zamanda kabuksuz tahıl anlamına gelen Antik Yunanca khondros kelimesinden de türetilmiş olabilir. Tür adı Latince saz anlamına gelir. Buradaki atıf bitkinin Juncus (Kofa) cinsi ile benzerliğine değil, sazları andıran ince yapısınadır. İkili adlandırma öncesi adı “Chondrilla juncea viscosa arvensis”tir.

Gıda

Yaprakları çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir.

Tıp

Mide kuvvetlendirici olarak kullanılır. Antioksidandır. Kökün etrafında bulunan sütümsü sıvı kurutularak sakız elde edilir ve bu sakıza cibcik, çıtlık, çingene sakızı ve dip sakızı denir.