Chenopodium opulifolium (Vilita)

Özet

Chenopodium opulifolium (Vilita) genelde yol kenarında görülen ve bahar sonundan güz başına kadar çiçek açan bir bitkidir.

Hiyerarşi

Tanımı

Chenopodium opulifolium (Vilita) genellikle 40 ila 80 cm boylanabilen tek yıllık bir bitkidir. Gövde dik, gevşekçe ve düzensiz dallı, koyu yeşil ve sıklıkla gri unludur. Yapraklar 1 ila 3 cm uzunluğunda, 1 ila 3 cm genişliğinde, en alttaki ve ortadaki baklavamsı-yumurtamsı, sıklıkla uzunluğundan daha geniş, üç loblu, yanal loblar kısa ve geniş, orta lob genişçe üçgensi ila kısaca yumurtamsı, ucu küt ila neredeyse sivri, kenarları düz ya da dişli ve mukronattır. Üst yapraklar daha dar ve dişlidir. Çiçek durumu düzensiz dallı ve öbekler unlu olur. Çiçek örtüsü bölümleri, arkada genişçe omurgalıdır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Afrika, Avrupa ve Akdeniz havzası ile Nepal arasındaki bölgede yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tahrip edilmiş araziler, deniz kenarı, yol kenarı ve tarlalarda görülen bitki umumiyetle mayıs ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 400 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde vilita adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca kaz ayağı anlamına gelir. Cinse bağlı bitkilerin yapraklarının kaz ayağını andırmasına işaret eder. Buna uygun olarak bitkiler birçok dilde kazayağı olarak bilinmektedir. Dilimizdeki sirken kelimesi doğrudan Türkçe kaynaklı olmalıdır. Türkçede sirkenmek kötü koku nedeniyle iğrenmek anlamına gelir. Kelime ıspanak ve semizotu gibi sebze olarak tüketilen bitkiler için kullanılmaktadır. Bitkilerin haşlanırken yaydıkları kokuya işaret ediliyor olabilir. Türkçe Bitki Adları Listesinde “sirken” kelimesi Dysphania ambrosioides türü için kullanılmaktadır, oysa bu tür Amerika kıtasına özgüdür ve bu durumda sirken kelimesinin hangi türe işaret ettiği net değildir. Tür adı Latince akçaağaç yapraklı anlamına gelir. Türün yapraklarının Acer yapraklarını andırmasına işaret eder.

Gıda

Yaprakları çiğ ya da ıspanak gibi pişirilerek tüketilmektedir ancak aşırı tüketimden kaçınılmalıdır.

Tıp

Kök suyu kaynatılarak kusturucu olarak kullanılmıştır. Yaprakları, ateş ve soğuk algınlığını tedavi etmek için buhar banyosuna eklenmiştir.

Fotoğrafları