Dolaşım
Bitkiler › Gentiyan takımı › Gentiyangiller › Gelindüğmesi › Kırmızı kantaron › Tukulotu
Dağılımı
Bitki doğal olarak Akdeniz havzası ile Pakistan arasındaki bölgede yayılış gösterir.
Genel bilgiler
5 ila 50 cm büyüyebilir. Gövde dallı ve diktir. Tabanda rozet oluşturur ve bunlar ters yumurtamsı ila eliptiktir. Gövdedeki yapraklar üçgensi ve karşılıklı dizilişlidir. Çiçek kurulu birçok çiçek barındırır. Küçük çiçekler pembemsi-lavanta renkli, 1 cm çapında ve sarı başçıklıdır. Meyve silindirik bir kapsüldür. Tohumlar ağustos ve ekim aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. Geçirgen toprakları ve güneşli bölgeleri tercih eder. Tohumlar şubat ve mayıs ayları arasında doğrudan dışarı ekilebilir. Tohumlar hızlı çimlenir. Taç lobları genellikle 4 ila 6 mm uzunluğunda, çiçek kurulu sıkı, genellikle iki yıllık, gövdenin üst bölümü, bırahte ve çanak pürüzlüdür.
Gözlem
Çayırlar, dere kenarı ve ormanlık alanlarda görülür. Gölcük ilçesinden kayıt bildirilmiş ancak henüz gözlemlenememiştir.
Yaygın adları
Tukulotu.
Çiçek zamanı
Mayıs-Ağustos ayları.
Yükseklik
100-900 metre arası.
Etimoloji
Cins adını Sentor Chiron’dan (Χείρων) almıştır. Antik çağ kaynaklarında üst tarafı insan alt tarafı at olan yaratıklara çok sayıda atıf vardır ve bunların en meşhuru Chiron’dur. Chiron, insanoğluna tıp tanrısı Aesculapius üzerinden şifalı bitkileri öğretmiş ayrıca Hercules’in zehirli oku ile alınan bir yarayı da peygamber çiçeği ile tadavi etmiştir. Homeros, ünlü Akalı savaşçı Akhilleus’un de hocası olan Chiron’u eczacılığın babası olarak niteler ve onun şifalı bitkileri kullandığını kaydeder. Plinius ise eczacılık ve botanik bilimlerinin Chiron’a atfedildiğini yazmaktadır. Plutarkhos, Hellas’ın Magnezya şehrinde yaşayanların eczacılık konusunda hünerli olmalarını, onların Chiron’un soyundan gelmeleri ile açıklar. Tür adı Antik Yunanca “kırmızı” anlamına gelir. Türün çiçek rengine (çiçekler nadiren beyaz renkli olabilir) işaret eder. Alttür adı ise “Türkiye” anlamına gelir. Alttürün tip yerine işaret eder.
Literatür
Botanical Journal of the Linnean Society 65: 232. 1972. (Velen.) Melderis