Tanımı
Gövdesi dik, ağsı kaba tüylü ve 30 ila 35 cm uzunluğundadır. Kök odunsudur. Yapraklar kaşıksı, soluk yeşil renkli, ağsı tüylü ve kenarları dümdüzdür. Taban yaprakları çiçeklenme zamanı kurumuş olur. Alt gövde yaprakları 3 ila 3,5 cm uzunluğunda sapa sahiptir. Orta ve üst yapraklar sapsızdır. Çiçek başı tektir ve gövdenin ucundadır. Çiçekler sarı renklidir. Kapçık dikdörtgensidir. Sorguç saman ila morumsu renklidir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak sadece Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita] Kayalık alanlarda görülür. Başiskele ilçesinde gözlemlenmiştir.Mayıs ve temmuz ayları arasında çiçek açar. 600 ila 1000 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adı
Dilimizde duman sarıbaşı adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Yunanca sentor (κένταυρος) kelimesinden gelmektedir ve adını Sentor Chiron’dan (Χείρων) almıştır. Antik çağ kaynaklarında üst tarafı insan alt tarafı at olan yaratıklara çok sayıda atıf vardır ve bunların en meşhuru Chiron’dur. Chiron, insanoğluna tıp tanrısı Aesculapius üzerinden şifalı bitkileri öğretmiş ayrıca Hercules’in zehirli oku ile alınan bir yarayı da peygamber çiçeği ile tadavi etmiştir. Homeros, ünlü Akalı savaşçı Akhilleus’un de hocası olan Chiron’u eczacılığın babası olarak niteler ve onun şifalı bitkileri kullandığını kaydeder. Plinius ise eczacılık ve botanik bilimlerinin Chiron’a atfedildiğini yazmaktadır. Plutarkhos, Hellas’ın Magnezya şehrinde yaşayanların eczacılık konusunda hünerli olmalarını, onların Chiron’un soyundan gelmeleri ile açıklar. Cinsin Türkçe adı olan peygamber çiçeği de olasılıkla Antik Yunanda bir peygamber seviyesinde olan Chiron ile ilgilidir. Tür 1930 – 2016 yılları arasında yaşamış İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Türk bitki bilimci Faik Yaltırık’a, alttür ise Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Türk bitki bilimci Hayri Duman’a adanmıştır.
Fotoğrafları
Görüşünüzü Yazın