Anahtar kelimeler: Endemik, Nadir bitki.
Dolaşım
Bitkiler › Papatya takımı › Papatyagiller › Peygamberçiçeği › Acımıkotu
Dağılımı
Bitki doğal olarak sadece Türkiye’de yayılış gösterir.
Genel bilgiler
15 ila 40 cm büyüyebilir. Tabana doğru odunsu, çok sayıda dik ya da yükselici gövdeli, üst bölümde dallıdır. Yapraklar gençken beyaz yünlü, zamanla ince gri yünlü olur. Rozet yaprakları uzun saplı, az teleksi ila lirimsi, 2 ila 4 arası şeritsi mızraksı yanal bölümlü; gövde yaprakları az teleksi ve birkaç çift yanal bölümlü ya da üst bölümde basittir. Çiçek başları dalların ucunda tektir. İnvolukrum 8 ila 11 mm uzunluğunda ve 3 ila 6 mm genişliğinde, silindirik, meyve zamanı huni biçimindedir. Filari uzantıları küçük ila orta boyda, kahverengidir. Çiçekler gül ila mor renklidir. Kapçık 2,8 ila 3,5 mm uzunluğundadır. Sorguç 1,5 ila 4 mm uzunluğundadır.
Gözlem
Ormanlık alanlar ve kayalık yamaçlarda görülür. Kartepe ilçesinden kayıt bildirilmiş ancak henüz gözlemlenememiştir.
Yaygın adları
Acımıkotu.
Çiçek zamanı
Haziran-Temmuz ayları.
Yükseklik
900-1600 metre arası.
Etimoloji
Cins adı Yunanca sentor (κένταυρος) kelimesinden gelmektedir ve adını Sentor Chiron’dan (Χείρων) almıştır. Antik çağ kaynaklarında üst tarafı insan alt tarafı at olan yaratıklara çok sayıda atıf vardır ve bunların en meşhuru Chiron’dur. Chiron, insanoğluna tıp tanrısı Aesculapius üzerinden şifalı bitkileri öğretmiş ayrıca Hercules’in zehirli oku ile alınan bir yarayı da peygamber çiçeği ile tadavi etmiştir. Homeros, ünlü Akalı savaşçı Akhilleus’un de hocası olan Chiron’u eczacılığın babası olarak niteler ve onun şifalı bitkileri kullandığını kaydeder. Plinius ise eczacılık ve botanik bilimlerinin Chiron’a atfedildiğini yazmaktadır. Plutarkhos, Hellas’ın Magnezya şehrinde yaşayanların eczacılık konusunda hünerli olmalarını, onların Chiron’un soyundan gelmeleri ile açıklar. Tür adı Latince “Karya” anlamına gelir. Ülkemizin güneybatı bölümünün kadim adıdır ve türün tip yerine işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat in Caria” olarak belirtilmiştir.
Literatür
Diagnoses Plantarum Orientalium ser. 1, 4: 19. 1844. Boiss.