Catalpa bignonioides (Katalpa)
Tanımı
Catalpa bignonioides (Katalpa), Katalpagiller (Bignoniaceae) ailesine bağlı Katalpa (Catalpa) cinsinden genellikle 15 ila 18 metre büyüyebilen bir bitkidir. Gövde gri ila kahverengi olup 1 metre çapa ulaşabilir. Yapraklar iri ve yürek biçiminde, 20 ila 30 cm uzunluğunda ve 15 ila 20 cm genişliğindedir. Çiçekler 2,5 ila 4 cm çapında, trompet biçiminde, iç bölümde sarı lekeli olmak üzere beyaz renkli ve 20 ila 40 arası sayıda çiçekli salkımlar halinde görülür. Meyve uzun, fasulye biçiminde, 20 ila 40 cm uzunluğunda ve 8 ila 10 mm çapındadır. Meyve, iki kanatlı ve kahverengi olup çok sayıda tohum barındırır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Kuzey Amerika’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır. Yol kenarı ve parklarda görülen bitki umumiyetle haziran ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 800 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji
Cins adı Muskogi dilinde kanatlı kafa anlamına gelir. Tohumların çift kanatlı olmasına işaret eder. Epitet Antik Yunanca Bignonia gibi anlamına gelir. Aynı ailede yer alan Bignonia cinsi ile benzerliğine işaret eder.
Tıp
Kabuğundan yapılan çay, antiseptik, yılan zehrine karşı panzehir, müshil, yatıştırıcı ve parazit düşürücü olarak kullanılmıştır. Bunun yanında sakinleştirici ve hafif narkotik etkilidir. Ayrıca çocuklarda astım ve öksürük tedavisinde kullanılmaktadır. Yaprakları yaralar üzerine lapa halinde uygulanır. Tohumlardan yapılan çay, astım ve bronşit tedavisinde kullanılır, ayrıca haricen yaralara uygulanır.
Kökü oldukça zehirlidir.
Ağacın yaprakları tırtıllar tarafından yenildiğinde nektar salgılayarak karıncaları çeker ve böylece kendini korumaya alır. Erozyon kontrolünde kullanılır.
Katalpa…
Catalpa bignonioides, gösterişli çiçekleri nedeniyle yaygın olarak park ve bahçelere dikilen popüler bir süs bitkisidir.
Dilimizde katalpa adı ile bilinmektedir.
