Özet
Carlina corymbosa (Kırkbaş dikeni) genelde işlenmemiş arazilerin civarında görülen ve yaz aylarında çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Carlina corymbosa (Kırkbaş dikeni) genellikle 30 ila 80 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövde yeşil ve beyaz arası, kalın, genellikle dallı ve diktir. Kökler rizomlu olup tomurcuklar toprağın hemen altında kışı geçirir. Yapraklar almaşlı dizilişli, sapsız ya da loblu ve sarılıcıdır. Kenarları ise dikenlidir. Sarı çiçekler tepede olup 2 ila 3,5 cm çapındadır ve dikenli bırahteler ile çevrilidir. Çiçek başları ters konik biçimli ve 1,5 cm genişliğindedir. Dış filariler şeritsi mızraksıdır ve parlak sarı renkli iç filarilerden uzundurlar. Kapçık 2,5 mm uzunluğundadır. Sorguç sarı tüylüdür. Bilhassa güneşli bölgeleri ve geçirgen kuru toprakları tercih eder.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Güney Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Orman açıklıkları, çalılık, yol kenarı ve tarlalarda görülen bitki umumiyetle temmuz ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1300 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde kırkbaş dikeni ve domuz dikeni adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins, Kutsal Roma İmparatoruluğu’nun ilk imparatoru Şarlman’ın (Carolus Magnus/Charlemagne) adını taşımaktadır. Rivayete göre, Şarlman ordusunda görülen veba salgınını, başmeleğin yol göstermesi ile bir Carlina türünün kökünü kullanarak tedavi etmiştir. Şarlman ayrıca, İmparatorluk bahçelerinde yetiştirilmesi gereken bitkilere yönelik bir genelge yayımlamıştır. 72 bitkilik bu liste içinde çeşitli sebze ve süs bitkilerinin yanı sıra tıbbi değeri olan bitkiler de yer almaktadır. Tür adı Latince küme halinde anlamına gelir ve açık bir şekilde bitkinin küme halindeki gövde ve çiçeklerine işaret eder. Özgün tanımda bu “caule multifloro corymboso” olarak belirtilmiştir.
Fotoğrafları
