Carlina biebersteinii subsp. brevibracteata (Kısa kayadikeni)

Özet

Carlina biebersteinii subsp. brevibracteata (Kısa kayadikeni) genelde yüksek rakımlarda görülen ve yaz aylarında çiçek açan bir bitkidir.

Hiyerarşi

Tanımı

Carlina biebersteinii subsp. brevibracteata (Kısa kayadikeni) genellikle 15 ila 100 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövde tek ve dallıdır. Taban yaprakları uzun saplı, 10 ila 20 cm uzunluğunda ve darca mızraksıdır. Gövde yaprakları sapsız, bölünmemiş, yeşil renkli, mızraksı ila şeritsi-mızraksı, 4 ila 15 cm uzunluğunda, 0,5 ila 2 cm genişliğinde, çıplak ya da abaksiyal olarak seyrekçe ağsı tüylüdür. Bırahte çok sayıda olup 2 ya da 3 cm genişliğindeki kömeçi çevrelemiştir. Dıştaki bırahteler yeşil ve içteki bırahteler kahverengi ya da koyu mor renklidir. Kömeç tek ila birkaç adettir. İnvolukrum yarı küresel-ters koniksi ve 3,5 ila 4,5 cm çapındadır. Taç mor renkli ve 7 ila 9 mm uzunluğundadır. Dış filariler şeritsi mızraksı, dikensi dişçikli, neredeyse saman renkli iç filarilerin uzunluğundadır. Kapçık dikdörtgensi ve 2 ila 4 mm uzunluğundadır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Doğu Avrupa ve Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Yamaçlar ve alpin çayırlarda görülen bitki umumiyetle haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 1300 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda Gölcük, Kartepe ve Başiskele ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde kısa kayadikeni adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins, Kutsal Roma İmparatoruluğu’nun ilk imparatoru Şarlman’ın (Carolus Magnus/Charlemagne) adını taşımaktadır. Rivayete göre, Şarlman ordusunda görülen veba salgınını, başmeleğin yol göstermesi ile bir Carlina türünün kökünü kullanarak tedavi etmiştir. Şarlman ayrıca, İmparatorluk bahçelerinde yetiştirilmesi gereken bitkilere yönelik bir genelge yayımlamıştır. 72 bitkilik bu liste içinde çeşitli sebze ve süs bitkilerinin yanı sıra tıbbi değeri olan bitkiler de yer almaktadır. Tür 30 Temmuz 1768 – 28 Haziran 1826 tarihleri arasında yaşamış Alman biyolog ve zoolog Friedrich August Marschall von Bieberstein‘a adanmıştır. Kafkasya florası ile ilgili yaptığı çalışmaları ile bilinir. Alttür adı ise Latince kısa bırahteli anlamına gelir ve bu bağlamda çiçek sapının dışında olabilen yaprağa benzer yapıların kısalığına işaret eder.

Fotoğrafları