Calicotome villosa (Keçi boğan)

derleyen:

Özet

Calicotome villosa (Keçi boğan) genelde makilik alanlarda görülen, bahar başından yaz başına kadar çiçek açan sarı çiçekli ve dikenli bir çalıdır.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Fabales

Bakla takımı

Fabaceae

Baklagiller

Calicotome

Keçiboğan

Tanımı

Calicotome villosa (Keçi boğan) genellikle 1 ila 2 metre büyüyebilen dikenli bir çalıdır. Sürgünler çizgili ve seyrek tüylüdür. Dallar almaşlı dizilişli ve kalın yanal dikenlidir. Yapraklar parmaksı, üç yaprakçıklı, dalcıklarda küme halindedir. Yaprakçıklar 5 ila 15 mm uzunluğunda, ters yumurtamsı, alt yüzeyi tüylü ve üst yüzeyi çıplaktır. Çiçekler dalcıklarda yaprakların ortasındadır. Çanak çan biçimli, kısa havlı ve kenarı neredeyse düzdür. Taç 10 ila 12 mm uzunluğunda ve parlak sarı renklidir. Meyve 3 ila 5 cm uzunluğunda, şeritsi ya da dikdörgensi ve yoğun tüylüdür. Tohumlar meyve başına 3 ila 8 adettir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Makilikler ve kayalık bölgelerde görülen bitki umumiyetle mart ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 900 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlemek mümkündür. Karamürsel ve Gebze ilçelerinden kayıt bildirilmiştir ancak biz henüz göremedik.

Türkçe adları

Dilimizde keçiboğan adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca kesik çanak anlamına gelir ve bu bağlamda çanağın daire biçiminde kırılması ve kesilmiş gibi gözükmesine işaret eder. Tür adı Latince seyrek tüylü anlamına gelir ve açık bir şekilde çanak ve meyvenin tüylü olmasına dikkat çeker. Özgün tanımda bu “calycibus leguminibusque villosis” olarak belirtilmiştir.

Türk Uygarlığındaki yeri

Kandûl (قندول), bitkinin Arapçadaki karşılığıdır. Kudüs’te yetiştiği ve mugaylâna benzediği belirtilen bitkiden elde edilen yağın, gut, böbrek, mesane ve eklem ağrısı vakalarında kullanıldığı, ayrıca penise sürüldüğünde ereksiyon sağladığı aktarılmıştır.

© Doğan, Hüseyin (2023). Anadolu Türk Uygarlığında Bitkiler (XIII-XV. yy.) Yayımlanmamış Doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli, s.437.

Gıda

Çiçekleri tereyağına tat vermesi için eklenir.


Yorumlar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Uyarı: Site sahibi, sitede yer verilen her türden bilginin uzman görüşüne dayandırılmaksızın kullanılmamasını şiddetle tavsiye eder.