Özet
Calendula (Aynısefa) tıbbi değerlerinin yanı sıra kültürel bağlamda da önemli olan bazı türleri barındıran bir cinstir.
Hiyerarşi
Tanımı
Calendula (Aynısefa) tek ya da çok yıllık otlardan oluşan bir cinstir. Zaman zaman tabanda odunsu ve aromatiktirler. Yaprak almaşlı dizilişli, kenarları düz ya da tırtıklı, sapsız ve zaman zaman sarılıcıdır. Çiçek durumu dallı ya da dalsızdır. Kömeç tek ve terminaldir. İnvolukrum çansı ya da yarı küreseldir. Filariler 1 ya da 2 sıra halinde, mızraksı ila şeritsi-mızraksı, sipsivri uçlu ve kuruzarsı kenarlıdır. Çiçek tablası düz ya da içbükey ve çıplaktır. Dilsi çiçekler dişi, 2 ya da 3 sıra halinde, verimli, uçları 3 minik dişli ve taç sarı ya da turuncu renklidir. Tüpsü çiçekler erselik, taç tüpsü ya da huni biçimlidir. Kapçık iki biçimlidir; dıştakiler kayıksı, hafifçe kavisli, gagalı ya da ya da üçgensi iken, içtekiler belirgin biçimde kavisli, zaman zaman kanatlı ve sırt bölümünde buruşuk ila sivilceli ila dikenlidir.
Ortaçağda yaygın olarak büyü amaçlı kullanılmıştır. Hem Antik Yunan ile Roma, hem de Hindistan’da tanrıların heykellerine taç halinde takılırlar. Bitki gam ve kaygıyı simgeler. Baş ve diş ağrısı ile ateş vakalarında kullanılmıştır. Cins Akdeniz havzası, Avrupa ve Batı Asya’ya özgüdür ancak günümüzde neredeyse dünyanın tamamına dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Türler]
Anahtar
Aç
1. Dilsi çiçekler, filarilerin iki katı uzunluğundan daha az; kömeç küçük; bitkiler daima tek yıllık 3. arvensis
1. Dilsi çiçekler, filarilerin en az iki katı uzunluğunda; kömeç iri; bitkiler çok yıllık ya da çok yıllık eğilimde
2. Gövde tabanın biraz üzerinde odunsu; bitkiler çok yıllık; yapraklar genellikle yılankavi-dişli kenarlı; kapçık gagası belirgin, uzatılmış, sıklıkla yıldızsı yayık 1. suffruticosa
2. Gövde otsu ya da sadece tabanda odunsu; bitkiler tek ya da kısa ömürlü çok yıllık; yapraklar düz ya da neredeyse düz kenarlı; kapçık gagası güçlü biçimde kavisli, zaman zaman mevcut değil 2. officinalis
Etimoloji
Cins adı Latince ayın ilk günü anlamında gelir. Bitkilerin yılın büyük bölümünde çiçekli olmalarına işaret eder. Özellikle Calendula arvensis, ocak ayında çiçek açmaya başlar ve en erken çiçek açan bitkilerdendir.
