Calendula arvensis (Öküzgözü)

Tanımı

15 ila 50 cm. büyüyebilir. Gövde çok dallı, dik ila yayılıcıdır. Yapraklar dikdörtgensi, mızraksı, darca ters yumurtamsı ve gövde tüylüdür. Çiçek başları 1 ila 2 cm genişliğinde ve tektir. Dilsi çiçekler parlak sarı ile turuncuya yakın renktedir. Tohumlar bahar ve güz aylarında doğrudan dışarı ekilebilir. Tohumlar 21 derecede 1 ila 2 haftada çimlenir. Tohumlar üç farklı biçimde olabilir ve bu biçimler bitkinin tohum dağıtma stratejisine hizmet eder.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. Agresif bir istilacıdır. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Tahrip edilmiş araziler, tarlalar ve yol kenarında görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Ocak ve haziran ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde portakal nergisi, altıncık, öküzgözü, ölü çiçeği ve şamdan çiçeği adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Latince ayın ilk günü anlamında gelir. Bitkilerin yılın büyük bölümünde çiçekli olmalarına işaret eder. Özellikle Calendula arvensis, ocak ayında çiçek açmaya başlar ve en erken çiçek açan bitkilerdendir.Tür adı Latince ekili alan anlamına gelir. Türün genelde tarla kenarlarında görülmesine işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat in Europae arvis” olarak belirtilmiştir.

Gıda

Genç yaprak ve sürgünler çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Yapraklar mineral ve vitamin bakımından zengindir.

Tıp

Yapraklar terleticidir. Çiçekler spazm çözücü, adet kanaması kolaylaştırıcı ve uyarıcıdır. Harici olarak cilt sorunları, ısırıklar, sokmalar, burkulmalar, yaralar, göz ağrısı ve varisler için kullanılır. Kronik enfeksiyon ve ateş tedavisinde temizleyici etkisi vardır. Bütün bitki iltihap azaltıcı, antiseptik, spazm çözücü, yara iyileştirici, büzücü, müshil, safra söktürücü ve terleticidir.

Fotoğrafları