Bupleurum euboeum (Kum şeytanayağı)

Tanımı

15 ila 65 cm boylanabilen tek yıllık bir bitkidir. Gövde dik, neredeyse zikzaglı, erken dönemde 3 ila 5 köşeli iken zamanla silindirik, çizgili ve pürüzsüz hale gelir. Yapraklar tabanda sarılıcıdır. Gövde yaprakları 2 ila 8 cm uzunluğunda, 1,5 ila 5 mm genişliğinde, darca ters mızraksı ila şeritsi, sivri çıkıntılı, orta damar belirgin olmakla 3 ila 5 paralel damarlıdır. En üstteki yapraklar çok küçük ve dardır. Şemsiye kolları 1 ila 5 adettir. Bırahte 3 adettir. Şemsiyecikler 3 ila 6 adet çiçeklidir. Taç yaprak sarı renklidir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Balkanlar ve Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita] Kumlu alanlar, tuzcul bataklıklar ve yamaçlarda görülür. Dilovası ilçesinde gözlemlenmiştir. Haziran ve eylül ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 500 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde kum şeytanayağı adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca öküz kaburgası anlamına gelir. Yaprakların sert olmasına işaret eder. Diğer bir seçenek Antik Yunanca öküzün yanında anlamına gelir. Bu isim, büyükbaş hayvanların bitkiyi iştahla tüketmesine atfen, ilk defa Nicander tarafından kullanılmıştır. Cinsin Türkçe adı olan şeytanayağının kaynağı bizim için meçhul. Muhtemelen cinsin gösterişli bırahteleri ayağa benzetildi. Bazı türler için tercih edilen şeytanyıldızı bu olasılığı daha güçlü hale getiriyor, çünkü bırahteler gerçekten klasik yıldız biçimindedir. Ancak şeytan tercihi hâlâ meçhul… Tür adı Latince Euboea (Eğriboz) anlamına gelir. Türün tip yerine işaret eder. Özgün tanımda bu “In locis maritimis arenosis prope urbem Chalkis Euboeae copiosissimum” cümlesi ile belirtilmiştir.

Fotoğrafları