Bougainvillea spectabilis (Kelebek çalısı)

Özet

Bougainvillea spectabilis (Kelebek çalısı) Kocaeli’nde genelde bahçe duvarlarının üzerlerine dikilen meşhur bir süs bitkisidir.

Hiyerarşi

Tanımı

Bougainvillea spectabilis (Kelebek çalısı) genellikle 4 ila 12 metre uzayabilen bir bitkidir. Gövde üzerinde geriye kıvrık dikenler görülür. Dallar ve yapraklar yoğun biçimde havlıdır. Yapraklar kalp biçimindedir. Çiçekler küçük, beyaz ve belirgin değildir. Bırahteler beyaz, kırmızı, leylak, mor ya da turuncu renkli olabilir. Bunlar eliptik ya da yumurtamsı, 2,5 ila 6,5 cm uzunluğunda, 1,5 ila 4 cm genişliğinde ve tabanları yuvarlak ila yüreksidir. Çiçek örtüsü tüpü yeşil renkli, darca tüpsü, yuvarlak, 1,6 ila 2,4 cm uzunluğunda, yoğun biçimde havlı, tepesi 5 ya da 6 yayılıcı ve sarı renkli lobludur. Ercik 8 adettir. Meyve 1 ila 1,5 cm uzunluğunda, yoğun biçimde tüylü ve tek tohumludur. Güneşli bölgeleri tercih eder. Çelikten üretilmesi mümkündür.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Güney Amerika’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Doğal ortamında yaprak dökücü ağaçların oluşturduğu ormanları tercih eder ancak ilimizde bahçeler, duvarlar ve çitlerde görülmektedir. Umumiyetle haziran ve ekim ayları arasında çiçek açan bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde rodos sarmaşığı ve kelebek çalısı adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins 12 Kasım 1729 – 31 Ağustos 1811 tarihleri arasında yaşamış Fransız kaşif Louis Antoine de Bougainville’a adanmıştır. Gezilerinde arkadaşı doğa bilimci Philibert Commerson’a eşlik etmiştir ve Commerson gezi esnasında keşfettiği cinse arkadaşının adını vermiştir. Bitkiyi ilk keşfedenin dünyanın çevresini dolaşan ilk kadın olan Jeanne Baret olduğu düşünülür. Normalde kadınların kabul edilmediği yolculuğa erkek kılığına girerek çıkmıştır. Türkçe adı olan begonvil, cins adından türetilmiştir. Tür adı Latince dikkat çekici anlamına gelir. Türün genel görünümüne işaret eder.

Tıp

Hayvanlarda iltihap giderici, antibakteriyel, antiviral, antitümör, kanda kolestrol değerlerini düzenleyici, lipit düşürücüdür ve ayrıca doğum kontrolü amaçlı kullanılır.

Fotoğrafları