Bougainvillea glabra (Gelin duvağı) her dem yeşil olup genellikle 3 ila 4 metre uzayabilen bir bitkidir. Gövdeler tüysüz ya da seyrek olup, dikenlidir. Dikenler kancalı, 1 cm uzunluğunda ve hafifçe kavislidir. Yapraklar oval ya da oval mızraksı, 5 ila 13 cm uzunluğunda ve 3 ila 6 cm genişliğindedir. Bırahteler mor renkli, yumurtamsı, damarlı ve sipsivri uçludur. Çanak yapraklar beş adet, sivri uçlu, 2,5 mm uzunluğunda, tepesi cılız tüylü, alt bölümü sarı ve üst bölümü leylak renklidir. Bunlarla almaşlı dizilişli beş adet, düzensiz ve kaynaşık sarı renkli lob mevcuttur. Taç tüpü yeşilimsi, köşeli, 2 cm uzunluğunda ve seyrekçe tüylüdür. Çiçekler küçük ve beyaz renklidir. Donlara dayanıklı değildir ancak sağlam yapılı bireyler bir dereceye kadar donları tolere eder. Güneşli bölgeleri ve nemli toprakları tercih eder. Hızlı büyüyen bir türdür ve dikenli yapısı nedeniyle çit bitkisi olarak tercih edilir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Güney Amerika’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Doğal şartlarda orman ve çalılık alanlarda görülen bitki ilimizde bahçeler, duvarlar ve çitlerde görülmektedir. Umumiyetle haziran ve ekim ayları arasında çiçek açan bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde gelin duvağı adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins 12 Kasım 1729 – 31 Ağustos 1811 tarihleri arasında yaşamış Fransız kaşif Louis Antoine de Bougainville’a adanmıştır. Gezilerinde arkadaşı doğa bilimci Philibert Commerson’a eşlik etmiştir ve Commerson gezi esnasında keşfettiği cinse arkadaşının adını vermiştir. Bitkiyi ilk keşfedenin dünyanın çevresini dolaşan ilk kadın olan Jeanne Baret olduğu düşünülür. Normalde kadınların kabul edilmediği yolculuğa erkek kılığına girerek çıkmıştır. Türkçe adı olan begonvil, cins adından türetilmiştir. Tür adı Latince çıplak anlamına gelir. Türün yapraklarının tüysüz olmasına işaret eder. Özgün tanımda bu “caule fruticoso glabra spinoso” ve “foliis lanceolatis acuminatis glabris” olarak geçer.

Tıp

Yaprak ve bırahteler mide-bağırsak ile solunum rahatsızlıklarını tedavi etmek için kullanılır. Ayrıca yapraklar parazit düşürücü ve iltihap giderici olarak kullanılır.