Tanımı
35 cm ila 1 metre büyüyebilir. Gövde dik, içi boş ve sağlamdır. Çiçekler mavi renkli olup, nadiren pembe örneklere de rastlanır. Gövde ve yapraklar tüylüdür. Gövde dallıdır. Yapraklar almaşlı dizilişli, yumurtamsı ila mızraksı, tepede küt, basit ve 5 ila 15 cm uzunluğundadır. Taban yaprakları saplı üsttekiler sarılıcıdır. Dar, üçgensi uçlu beş taç yaprak görülür. Çiçekler erseliktir. Beş ercik görülür. Yetiştirilmesi kolay bir bitkidir. Geçirgen toprağa ve güneşli bölgelere ihtiyaç duyar. Tohumlar nisan ve mayıs aylarında doğrudan dışarı ekilebilir. Tohumlar temmuz ve eylül aylarında olgunlaşır. Zaruri olmadıkça yeri değiştirilmemelidir. -18 dereceye kadar dayanıklıdır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir. Anavatanının kuzey Afrika olduğu düşünülmektedir ancak mutfak ve tıbbi değeri nedeniyle önce Ortadoğu’ya sonra da Avrupa’ya yayılmıştır. Günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Orman açıklıkları, kumlu bölgeler ve tahrip edilmiş arazilerde görülür. İzmit, Derince ve Kandıra ilçelerinde gözlemlenmiştir. Şubat ve mayıs ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 500 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adı
Dilimizde hodan ve zembil çiçeği adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Arapça tüylü palto anlamına gelir. Yapraklarının tüylü olmasına işaret eder. Tür adı Latince tedavi edici anlamına gelir. Geleneksel olarak tedavi edici özellikleri yaygın olarak bilinen ve kullanılan bitkiler için tercih edilen bir isimlendirmedir.
Gıda
Yaprakları çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Taze olarak salatalara eklenir. Yaprakları potasyum ve kalsiyum bakımından zengindir. Çiçekleri tatlıdır ve bu nedenle tatlılara eklenir. Yapraklarından ve çiçeklerinden elde edilen çay ferahlatıcı olarak tüketilir. Çiçeklerinden elde edilen mavi yağ sirkeleri renklendirmek için kullanılır.
Tıp
Adet dönemi ağrıları, baş ağrısı, baş dönmesi, asabiyet, bulantı, ödem gibi rahatsızlıklarda, ayrıca deride kaşıntı, kızarıklık, şişlik, kaşınma gibi bazı deri hastalılarında kullanılır. Yapraklar yatıştırıcı, terletici, temizleyici, idrar söktürücü, yumuşatıcı, balgam söktürücü, ateş düşürücü, müshil ve sakinleştiricidir. Zihni açar ve melankoliyi giderir. Demlenerek ateş, göğüs ve böbrek rahatsızlıklarında kullanılır. Damar iltihabı tedavisinde faydalıdır. Yaprakları demlenerek “deli” kişiye verilirse onu sakinleştireceğine inanılırdı.
Dikkat
Karaciğer hasarına ve karaciğer kanserine neden olabilecek az miktarda pirrolizidin alkaloidleri içerir. Karaciğer problemi yaşayanlar uzak durmalıdır.
Bilgi
Bal arıları tarafından sevilen bir bitkidir. Erişkin bitkiler böcek kovucudur. Baklagiller, ıspanak, lahana ve çilekleri beslediği düşünülür ve sıklıkla bunların yanlarına dikilir. Çiçekleri muska halinde taşımanın kötü ruhları uzaklaştırdığı ve cesareti arttırdığına inanılır.
Fotoğrafları
Görüşünüzü Yazın