Tanımı
Beta vulgaris, 80 cm büyüyebilen bir ottur. Kökü kahverengidir. Gövde dik, bazen yatık ve dalsızdır. Yapraklar uzun bir sap üzerindedir ve kenarları kıvrıktır. Çiçekler tek ya da 2 ila 8 adetten oluşan gruplar halindedir. Güneşli bölgeleri, nemli ve geçirgen toprakları tercih eder.
Gözlem bilgileri
Bitki Avrupa, Afrika ve Asya kıtalarında deniz kenarlarında doğal olarak yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Deniz kenarında, yol kenarında ve tahrip edilmiş arazilerde görülür. Yalova istikametine doğru İzmit körfezi boyunca gözlemlenmiştir. Mayıs ve ağustos ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 200 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adı
Dilimizde pancar ve kıyı pancarı adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Latince pancar anlamına gelir. Kelime Keltçe orijinlidir, günümüzde Avrupa kıtasındaki birçok dilde pancar adı benzeştir. Dilimizdeki pancar kelimesi Ermenice banjar (բանջար) kelimesinden muharreftir. Tür adı Latince yaygın anlamına gelir. Türün Beta cinsi içinde yaygın olarak görülen bir tür olmasına işaret eder.
Gıda
Beta vulgaris‘in yapraklar çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Ispanak ikamesi olarak kullanılır. Gövdeler pişirilerek tüketilir. Olgun kökler salatalara eklenir. Ayrıca sirke ile salamura yapılarak kullanılır. Kök %8 oranında şeker içerir. Çiçekli saplar brokoli ikamesi olarak kullanılır. Şeker pancarı ile pazının atası olarak kabul edilir. Köklerinden elde edilen kırmızı boya, gıda boyası olarak kullanılır.
Tıp
Beta vulgaris tümör tedavisinde kullanılır. Başı temizlemek için burun deliklerine konulur ve kansızlık ile sarılığa çare olarak önerilirdi. Ayrıca kulak çınlamasını gidermek için kulağa damlatılır, diş ağrısını geçirmek için de gargara yapılır. Kökü gaz giderici, âdet söktürücü, kanama durdurucu ve kadınlar için toniktir. Kök suyunun sağlıklı bir içecek olduğu kabul edilir. Sirkeli pancar suyu kepek giderici ve saç dökülmesini engelleyici olarak tavsiye edilir.
Fotoğrafları
Görüşünüzü Yazın