Özet
Beta trigyna (Kır pazısı) genelde ekili arazilerde görülen ve pancar ikamesi olarak tüketilen bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Beta trigyna (Kır pazısı) genellikle 1 metre büyüyebilen çıplak ve çok yıllık bir bitkidir. Taban yaprakları oldukça uzun saplı ve yürek biçimli ve üst yapraklar üçgensi yüreksidir. Yaprakların kenarı buruşuktur. Çiçek durumu bileşik salkım halinde, ince, yoğun ve çok çiçeklidir. Çiçekler 3 ila 5 mm uzunluğunda, 2 ila 3 arası sayıda ve mızraksı bırahtelidir. Bunlar soluk krem renklidir. Çiçek örtüsü bölümleri iri, geniş ve taç yapraksıdır. Güneşli bölgeleri, nemli ve geçirgen toprakları tercih eder.
Gözlem bilgileri
Bitki doğu Doğu Avrupa ile Batı Asya arasında kalan bölgede doğal olarak yayılış gösterir ancak günümüzde Batı Avrupa’ya da yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Bozkır, yol kenarı ve tarlalarda görülen bitki umumiyetle mayıs ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlemek mümkündür. Başiskele ve Gebze ilçelerinden kayıt bildirilmiştir ancak biz henüz göremedik.
Türkçe adı
Dilimizde kır pazısı, kızılca, kızılbacak, pazı pancarı, tarla pancarı, yağlı mancar ve yağlı pancar adları ile bilinmektedir. Bitki uluslararası olarak Türk pazısı adıyla bilinir.
Etimoloji
Cins adı Latince pancar anlamına gelir. Kelime Keltçe orijinlidir, günümüzde Avrupa kıtasındaki birçok dilde pancar adı benzeştir. Dilimizdeki pancar kelimesi Ermenice banjar (բանջար) kelimesinden muharreftir. Tür adı Antik Yunanca üç stiluslu anlamına gelir ve bu bağlamda türün ayırt edici özelliğine dikkat çekilmiştir. Stilus, çiçeklerde dişi organı bağlayan yapının adıdır. Özgün tanımda, “Beta floribus ternis, trigynis; calycibus corollinis” ifadesi ile belirtilmiştir.
Gıda
Kökü tüketilebilir. Yapraklar çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir. Ayrıca otçul hayvanlar tarafından da yenilmektedir.
Görüşünüzü Yazın