Kır pazısı
Anahtar kelimeler: Yenilebilir bitki.
Dolaşım
Bitkiler › Karanfil takımı › Horozibiğigiller › Pancar › Kır pazısı
Dağılımı
Bitki doğu doğu Avrupa ile batı Asya arasında kalan bölgede doğal olarak yayılış gösterir.
Genel bilgiler
1 metre büyüyebilen bir ottur. Taban yaprakları oldukça uzun saplı ve yürek biçimli, üst yapraklar üçgensi yüreksidir. Yaprakların kenarı buruşuktur. Çiçek kurulu ince, yoğun ve çok çiçeklidir. Çiçekler 3 ila 5 mm uzunluğunda, 2 ila 3 arası sayıda ve mızraksı bırahtelidir. Bunlar soluk krem renklidir. Çiçek örtüsü bölümleri iri, geniş ve taç yapraksıdır. Güneşli bölgeleri, nemli ve geçirgen toprakları tercih eder.
Gözlem
Bozkır, yol kenarı ve tarlalarda görülür. Hem Başiskele hem de Gebze ilçesinde kayıt bildirilmiştir ancak doğal ortamda henüz gözlemlenmemiştir.
Yaygın adları
Kır pazısı, Kızılca, Kızılbacak, Pazı pancarı, Tarla pancarı, Yağlı mancar, Yağlı pancar. Bitki uluslararası olarak “Türk pazısı” olarak bilinir.
Çiçek zamanı
Mayıs-Temmuz ayları.
Yükseklik
0-1600 metre arası.
Etimoloji
Cins adı Latince “pancar” anlamına gelir. Kelime Keltçe orijinlidir, günümüzde Avrupa kıtasındaki birçok dilde pancar adı benzeştir. Dilimizdeki “pancar” kelimesi Ermenice “banjar” (բանջար) kelimesinden muharreftir. Tür adı Antik Yunanca “üç stiluslu” anlamına gelir. Stilus, çiçeklerde dişi organı bağlayan yapının adıdır. Türün ayırt edici özelliğine dikkat çekilmiştir. Özgün tanımda, “Beta floribus ternis, trigynis; calycibus corollinis” ifadesi ile belirtilmiştir.
Mutfak
Kökü tüketilebilir. Yapraklar çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Otçul hayvanlar tarafından tüketilir.
Literatür
Descriptiones et Icones Plantarum Rariorum Hungariae 1: 34 1800. Waldst. & Kit.