Beta trigyna (Kır pazısı)

derleyen:

Tanımı

1 metre büyüyebilen bir ottur. Taban yaprakları oldukça uzun saplı ve yürek biçimli, üst yapraklar üçgensi yüreksidir. Yaprakların kenarı buruşuktur. Çiçek kurulu ince, yoğun ve çok çiçeklidir. Çiçekler 3 ila 5 mm uzunluğunda, 2 ila 3 arası sayıda ve mızraksı bırahtelidir. Bunlar soluk krem renklidir. Çiçek örtüsü bölümleri iri, geniş ve taç yapraksıdır. Güneşli bölgeleri, nemli ve geçirgen toprakları tercih eder.

Gözlem bilgileri

Bitki doğu doğu Avrupa ile batı Asya arasında kalan bölgede doğal olarak yayılış gösterir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Bozkır, yol kenarı ve tarlalarda görülür. Hem Başiskele hem de Gebze ilçesinde kayıt bildirilmiştir ancak doğal ortamda henüz gözlemlenmemiştir. Mayıs ve temmuz ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde kır pazısı, kızılca, kızılbacak, pazı pancarı, tarla pancarı, yağlı mancar ve yağlı pancar adları ile bilinmektedir. Bitki uluslararası olarak Türk pazısı adıyla bilinir.

Etimoloji

Cins adı Latince pancar anlamına gelir. Kelime Keltçe orijinlidir, günümüzde Avrupa kıtasındaki birçok dilde pancar adı benzeştir. Dilimizdeki pancar kelimesi Ermenice banjar (բանջար) kelimesinden muharreftir. Tür adı Antik Yunanca üç stiluslu anlamına gelir. Stilus, çiçeklerde dişi organı bağlayan yapının adıdır. Türün ayırt edici özelliğine dikkat çekilmiştir. Özgün tanımda, “Beta floribus ternis, trigynis; calycibus corollinis” ifadesi ile belirtilmiştir.

Gıda

Kökü tüketilebilir. Yapraklar çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Otçul hayvanlar tarafından tüketilir.