Ballota nigra subsp. anatolica (Gırip otu)

Özet

Ballota nigra subsp. anatolica (Gırip otu) genelde işlenmemiş arazilerde görülen ve yaz başından güz sonuna kadar çiçek açan bir bitkidir.

Hiyerarşi

Tanımı

Ballota nigra subsp. anatolica (Gırip otu) genellikle 50 ila 90 cm büyüyebilen bir bitkidir. Küf ya da nemi çağrıştıran oldukça karakteristik bir kokuya sahiptir. Gövdeler dik ve basit ya da üst bölümde dallıdır. Gövde yaprakları yumurtamsı dairesel ila yumurtamsı, 2,5 ila 7 cm uzunluğunda, 2 ila 5 cm genişliğinde, kenarları dişli, tabanı kesik ya da yuvarlak ve belirgin biçimde saplıdır. Çiçek durumu uzun ve alt bölümde gevşektir. Çiçek yaprakları sıkı halkaların 1 ya da 2 katıdır. İkincil bırahteler bizsi ve genellikle çanak tüpünden daha kısadır. Çanak 7 ila 10 mm uzunluğunda ve tüpsü ters koniktir. Taç mor ya da pembe renkli, 9 ila 14 mm uzunluğunda, üst dudak içbükey ve derin girintilidir. Çanak dişleri 3-4 mm, yayık ya da geriye kıvrık; orta yapraklar genişliğinden 1-1,5 kat daha uzun, yaslanıcı havlı; taç tüpü çanak tüpünü 3 mmye kadar aşmaktadır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Yunanistan ile İran arasında kalan bölgede yayılış gösterir. [Harita, Herbaryum] Deniz kenarı, tahrip edilmiş araziler ve çalılıklarda görülen bitki umumiyetle haziran ve kasım ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adları

Dilimizde gıripotu adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca ret edildi anlamına gelir. Güçlü ve rahatsız edici kokusu nedeniyle otçul hayvanlar tarafından tüketilmez. Tür adı Latince siyah anlamına gelir. Yapraklar kuruduğunda siyah rengine döner. İkili adlandırma öncesi adı “Marrubium nigrum foetidum”dur. Alttür adı Latince Anadolu anlamına gelir ve türün tip yerine işaret eder.

Tıp

Kusma önleyicidir. Geleneksel olarak kederli haller ve menopoz tedavisinde kullanılmıştır. Spazm çözücü, uyarıcı, balgam söktürücü ve kurt düşürücüdür. Dahili olarak sinirsel dispepsi, seyahat hastalığı, gebelikte sabah hastalığı, artrit, gut ve menstrüel bozuklukların tedavisinde başvurulur.

Fotoğrafları