Asphodeline lutea (Sarı çiriş) genellikle 90 ila 120 cm büyüyebilen ve 30 ila 60 cm genişliğe yayılabilen çok yıllık bir bitkidir. Gövde dik, sağlam ve çiçek kuruluna kadar yapraksıdır. Yapraklar gri yeşil renkli ve 60 cm uzunluğundadır. Yaprak kenarları pürüzsüzdür ya da bazen tepeye doğru pürüzlüdür. Çiçek kurulu sıkıca dizilmiş ve 2,5 cm çapındaki parlak sarı renkli çiçekleri taşır. Bırahte 20 ila 35 mm uzunluğunda, yumurtamsı, uzun sipsivri ila ince uçludur. Meyve zamanın çiçek sapı 17 ila 22 mm uzunluğunda, dik ve bırahtelerden daha kısadır. Kapsül oval ya da dikdörtgensi ila küresel, 12 ila 13 mm uzunluğunda ve pürüzsüzdür.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak kuzey Afrika, Kafkasya ve Levant’ta yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Kayalık yamaçlar, orman açıklıkları ve çalılıklarda görülen bitki umumiyetle mart ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Gebze ve Kartepe ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde sarı çiriş adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Asphedolus cinsinin dişil çekiminden elde edilmiştir. İki cins aynı familyadadır ve birbirlerine oldukça benzerler. Doğrusu bu bitki önceden Ashodelus cinsi altında gösterilmekteydi. Tür adı Latince sarı anlamına gelir ve açık bir şekilde türün çiçek rengine işaret eder.

Gıda

Bitki Antik Yunanda oldukça önem verilen bir gıda kaynağıydı (Bu bilgiden emin değilim, belki de Ashodelus ile karıştırılmaktadır. John Parkinson, bitkinin bilinen bir faydası ya da zararı olmadığını kaydetmiştir). Kökü kavrularak tüketilmektedir. Köklerin tadı cevize benzer. Genç sürgünler pişirilerek tüketilir, ayrıca çiçekler çiğ olarak salatalara eklenir.