Özet
Arum maculatum (Yılanyastığı), süs bitkisi olarak yetiştirilen, ayrıca bazı bölgelerde yumrusu tüketilen bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Arum maculatum (Yılanyastığı), genellikle yarım metre kadar büyüyebilir. Sıkapa 6 ila 20 cm uzunluğundadır. Yumru yataydır. Yaprak sapları 13 ila 50 cm uzunluğunda ve yeşilimsi ila morumsudur. Yaprak ayası dikdörtgensi tebersi ila dikdörtgensi mızraksı, 8 ila 16 cm uzunluğunda, 4 ila 11 cm genişliğinde ve genellikle koyu lekelidir. Sıpata 11 ila 8 cm uzunluğunda ve soluk yeşil renklidir. Koçan 6 ila 10 cm uzunluğundadır. Tırnak 2,7 ila 6,5 cm uzunluğunda ve mor ya da nadiren sarı renklidir. Parlak yeşil renkli ve siyah benekli ok biçimli yapraklar, uzun ince bir kovuk oluşturur. Buradan mor parmak şeklinde spadix denen çiçek kurulu ortaya çıkar.
Tohumlar umumiyetle temmuz ve ağustos aylarında olgunlaşır. Özellikle humus bakımından zengin toprakları tercih eder. Gölgeyi tolere eden bitki bu nedenle ideal olarak ormanlık alanlarda görülmektedir. Tohumlar 15 derecede 1 ila 6 ay arasında çimlenmektedir. Sonbaharda gövdenin ucunda kümeler halinde koyu turuncu meyveler görülmektedir. Bitkinin -23 dereceye kadar dayanıklı olduğu rapor edilmiştir. Büyüme evresinde bol suya ihtiyaç duyar.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrupa ve Kafkasya’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi olarak değerli olması nedeniyle birçok bölgeye yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Genellikle tahrip edilmiş araziler, dere kenarları ve ormanlık alanlarda yetişen bitkiyi nisan ve haziran ayları arasında çiçekli olarak görmek mümkündür. Deniz seviyesinden 1300 metreye kadar olan rakımlarda Gebze ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde yılan yastığı ve yılan ekmeği adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adının kökeni belli değildir. Antik Yunanca nar bülbülü anlamına gelen aros (ἄρον) kelimesinden türetilmiş olabilir. Bitki yüzeysel olarak kuş yuvasını andırmaktadır. Bu doğrultuda, cinse bağlı bazı türler İngilizce’de cuckoo pint olarak bilinir. Tür adı Latince benekli anlamına gelir. Bitkinin yapraklarında zaman zaman mor lekeler görülmektedir. İkili adlandırma öncesi adı “Arum maculatum, maculis candidis nigris”tir.
Gıda
Yumrusu pişirilerek tüketilmektedir. Köklerin yüzde yirmi beşi nişastadır.
Tıp
Bitkinin dahili kullanımı önerilmemektedir. Çiçek şekli nedeniyle afrodizyak olduğu düşünülmektedir ancak bu kanıtlanmış değildir. Kökler terletici, idrar ve balgam söktürücü, kuvvetli müshil ve parazit düşürücüdür.
Dikkat
Zehirli bir bitkidir. Çiğ yaprakları dilde rahatsızlığa neden olur.
Bilgi
Kökü çamaşır nişastası olarak kullanılmıştır.
Fotoğrafları
