Arum maculatum (Yılanyastığı)

Tanımı

Yarım metre kadar büyüyebilir. Sıkapa 6 ila 20 cm uzunluğundadır. Yumru yataydır. Yaprak sapları 13 ila 50 cm uzunluğunda ve yeşilimsi ila morumsudur. Yaprak ayası dikdörtgensi tebersi ila dikdörtgensi mızraksı, 8 ila 16 cm uzunluğunda ve 4 ila 11 cm genişliğinde ve genellikle koyu lekelidir. Sıpata 11 ila 8 cm uzunluğunda ve soluk yeşil renklidir. Koçan 6 ila 10 cm uzunluğundadır. Tırnak 2,7 ila 6,5 cm uzunluğunda ve mor ya da nadiren sarı renklidir. Parlak yeşil renkli ve siyah benekli ok biçimli yapraklar, uzun ince bir kovuk oluşturur. Buradan mor parmak şeklinde spadix denen çiçek ortaya çıkar. Tohumlar temmuz ve ağustos aylarında olgunlaşır. Humus bakımından zengin toprakları tercih eder. Gölgeyi tolere eder ve ormanlık alanlarda büyüyebilir. Tohumlar 15 derecede 1 ila 6 ay arasında çimlenir. Sonbaharda gövdenin ucunda kümeler halinde koyu turuncu meyveler görülür. -23 dereceye kadar dayanıklıdır. Büyüme evresinde bol suya ihtiyaç duyar.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa ve Kafkasya’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi olarak değerli olması nedeniyle birçok bölgeye yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Gebze ilçesinde gözlemlenmiştir. Nisan ve haziran ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1300 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde yılan yastığı ve yılan ekmeği adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adının kökeni belli değildir. Antik Yunanca nar bülbülü anlamına gelen aros (ἄρον) kelimesinden türetilmiş olabilir. Bitki yüzeysel olarak kuş yuvasını andırmaktadır. Bunu doğrular biçimde, cinse bağlı bazı türler İngilizce’de cuckoo pint olarak bilinir. Tür adı Latince benekli anlamına gelir. Bitkinin yapraklarında zaman zaman mor lekeler görülür. İkili adlandırma öncesi adı “Arum maculatum, maculis candidis nigris”tir.

Gıda

Yumrusu pişirilerek tüketilebilir. Köklerin yüzde yirmi beşi nişastadır.

Tıp

Dahili kullanım için önerilmez. Çiçek şekli nedeniyle afrodizyak olduğu düşünülür ancak bu kanıtlanmış değildir. Kökler terletici, idrar ve balgam söktürücü, kuvvetli müshil ve parazit düşürücüdür.

Dikkat

Zehirli bir bitkidir. Çiğ yaprakları dilde rahatsızlığa neden olur.

Bilgi

Kökü çamaşır nişastası olarak kullanılmıştır.

Fotoğrafları