Bitkiler › Papatya takımı › Papatyagiller › Yavşan › Deniz yavşanı
Tıbbi bitki, Avrupa-Sibirya elementi, Asgari endişe (LC).
Bazı kaynaklarda Seriphidium santonicum olarak geçmektedir. 60 cm büyüyebilir. Taban yapraklar genellikle çiçeklenme zamanı kurumuş olur. Gövde dik ve dallıdır. Yapraklar 2 ila 3 arası derin teleksidir. Çiçek kurulu bileşik salkım halindedir. Bırahteler basittir. Çiçek başı dikdörtgensi ve 2 ila 6 arası çiçeklidir. Çiçekler sarımsı renklidir.
Bitki doğal olarak doğu Avrupa ve Kafkasya’da yayılış gösterir. [Harita|Sinonimler|Herbaryum]
Deniz kenarı ve tuzcul alanlarda görülür. Kartepe ilçesinden kayıt bildirilmiş ancak henüz gözlemlenememiştir. Görseller Stefan Lefnaer’ın izni ile kullanılmıştır.
Dilimizde Deniz yavşanı, Deniz pelini ve Kokulu yavşan adları ile bilinmektedir.
Temmuz ve ekim ayları arasında çiçek açar.
Deniz seviyesinden 1300 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Cins adını, Zeus ve Leto’nun kızı tabiat tanrıçası Artemis’ten (Ἄρτεμις) almaktadır. Homeros, Artemis’i okçu ve avcı sıfatları ile nitelemiştir. Roma mitolojisindeki karşılığı Diana’dır. Kelime anlamı ‘yaralanmaz’ ve ‘sağlıklı’ olan Artemis’in başkalarına da güç ve sağlık verme yeteneği vardır. Bitkinin ayın etkisinde (dolayısıyla ay tanrıçasının) olan bitkilerden biri olduğuna inanılır, ayrıca erken ergenlik için de kullanılırdı. Artemis aynı zamanda ay tanrıçası olarak da bilinir. Yavşan türlerinin büyük bölümü gümüş renkli tüylerle kaplıdır ve bu sayede ay ışığının yansımasına benzer bir görünüme sahiptirler. Artemis, ikiz kardeşi Apollo’dan bir gün önce doğmuş ve oldukça sorunlu geçen kardeşinin doğumunda annesine yardım etmiştir. Özellikle Artemisia vulgaris doğum sonrası sorunlar için geleneksel olarak kullanılan bir bitkidir. Cinsin Türkçe adı olan yavşan, yabçan kelimesinden muharreftir. Dede Korkut Hikayelerinde “yavşan dibi berk olmaz” mısrasında anılmaktadır. Tür adı Latince Saintonge anlamına gelir ve bu Fransa’nın Akitanya bölgesindeki bir şehrin adıdır. Ancak özgün tanımda “Habitat in Tataria & Persia” denmektedir. Bu bölge Asya kıtasında, Hazar Denizinden Uzakdoğu’ya kadar olan bölgeyi kapsamaktadır. Bu durumda epitetin kaynağı açık değildir.
Çiçek tomurcukları diyabet tedavisinde kullanılmaktadır. Yağı antibakteriyel ve mantar önleyici özelliklere sahiptir.
Doğan, Hüseyin (2022). Artemisia santonicum (Deniz yavşanı) - Kocaeli Bitkileri. Erişim adresi: https://kocaelibitkileri.com/artemisia-santonicum/ Erişim tarihi: 29 January 2023