Arbutus (Kocayemiş)

Arbutus (Kocayemiş) hakkında genel bilgiler.

Özet

Arbutus (Kocayemiş) yenilebilir meyveleri, yaprak dökmemeleri ve kabuklarını dökme biçimleri ile kuzey yarımkürede kültürel önemi yüksek olan bir cinstir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Ericales

Funda takımı

Ericaceae

Fundagiller

Tanımı

Arbutus (Kocayemiş) her dem yeşil çalılar ya da küçük ağaçlardan oluşan bir cinstir. Kabuk kırmızı ya da kırmızımsı kahverengidir. Gövde dik ve dallı; genç dallar salgılı tüylü, ince kaba tüylü ya da çıplaktır. Yapraklar dişli ya da düzdür. Çiçek durumu 10 ila 40 adetten oluşan kümeler halinde, tepede ve saplıdır. Çiçekler beş parçalı ve tek simetrilidir. Çanak yapraklar 5 adet, kalıcı, yumurtamsı ila üçgensi ve tabanda birleşiktir. Meyve turuncu kırmızı ya da kırmızı ve küreseldir. Meyveler çiçeklerden hayli geç bir süre sonra olgunlaşır ve bu nedenle çiçekler ile meyveleri aynı anda görmek mümkündür. Tohum meyve başına 1 ila 5 adettir. Her dem yeşil olmaları onları peyzaj için uygun bitkiler yapabilir ancak kökleri oldukça hassastır, bu nedenle genellikle peyzajlara dikilmeleri başarısızlıkla sonuçlanır. Cins Akdeniz havzası ve Kuzey Amerika’ya özgüdür. [Harita, Sinonimler, Türler]

Roma uygarlığında kutsal bir ağaçtı ve kapılar ve sokaklar tanrıçası Cardea’ya adanmıştır. Cardea elinde bir Arbutus dalı taşırdı ve bununla nazara gelen ya da hastalanan çocuklardaki kötü büyüleri uzaklaştırırdı.

Etimoloji

Cins adı Latince ağaç anlamına gelir. Etimolojinin kaynağı açık değildir. Keltçe sert meyve anlamına gelen arboise’den türetilmiş olması da olasılıklar arasındadır.

Kocaeli’ndeki türler

Arbutus (Kocayemiş)

Arbutus andrachne

Sandal ağacı

Arbutus unedo

Arbutus unedo

Koca yemiş

1

Cuscuta europaea (Bostanbozan) tek ya da çok yıllık otlar ile çalıların üzerinde görülen ve yaz aylarında çiçek açan parazit bir bitkidir.

3

Cuscuta planiflora (Gökten yağan) genelde otların üzerinde görülen ve bahar ortasından yaz sonuna kadar çiçek açan parazit bir bitkidir.

5

Cuscuta campestris (Kafir saçı) tarım ürünlerine zarar veren ve istilacı potansiyeli yüksek olan parazit bir bitkidir.

7

Convolvulus tricolor (Gündüz sarmaşığı) üç renkli çiçekleri nedeniyle yaygın olarak yetiştirilen popüler bir süs bitkisidir.

9

Convolvulus arvensis (Tarla sarmaşığı) en agresif istilacı bitkilerden biri olan ve neredeyse her habitat türünde görülen bir bitkidir.

11

Convolvulus lineatus (Top yayılgan) yüksek rakımlardaki steplerde görülen ve bahar ortasından yaz ortasına kadar çiçek açan bir bitkidir.

13

Convolvulus pentapetaloides (Beş yayılgan) genelde kumlu topraklarda görülen ve bahar ortasından yaz başına kadar çiçek açan bir bitkidir.

Derleyen

İzmitli, Kocaeli Üniversitesi'nde bitki tarihi üzerine çalışıyor.

Hakkında

Kocaeli’nde görülen bitkilerin klasik ve modern kaynaklara göre tıbbi, mutfak, ekonomik, vb. alanlardaki potansiyelinin ortaya konması amaçlanmış, ayrıca ilin bitki zenginliği fotoğraflarla desteklenerek ilgililer için bir kaynak oluşturulması gayesi güdülmüştür.