Arabidopsis thaliana (Fen otu)

Özet

Arabidopsis thaliana (Fen otu) özellikle bilimsel çalışmalarda model olarak kullanılan oldukça kısa ömürlü bir bitkidir.

Hiyerarşi

Tanımı

Arabidopsis thaliana (Fen otu) genellikle 20 ila 30 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Kökü kazık kök biçimindedir ve çoğunlukla 40 cm uzayabilir. Gövde dik ila yükselici ve genellikle tabandan dallıdır. Yapraklar tabanda rozet oluşturur. Taban yaprakları kaşıksı, küt uçlu, kenarları düz ya da dişli, 0,5 ila 4 cm uzunluğunda, 0,3 ila 1,5 cm genişliğinde ve yeşil ila hafif morumsu arasındadır. Gövde yaprakları birkaç adet, daha küçük, eliptik ila ters yumurtamsı, sapsız ve kenarları düzdür. Yapraklar küçük tüylerle kaplıdır. Çiçek durumu 15 ila 30 adet çiçekli ve bırahtesiz olup meyve zamanı uzamaktadır. Çiçek sapı yayılıcı ve 4 ila 9 mm uzunluğundadır.

Çanak yapraklar dört adet, yeşil renkli, çıplak ve taç yapraklara göre almaşlı dizilişlidir. Taç yapraklar dört adet, serbest, kaşıksı ve beyaz renklidir. Ercik altı adet olup dört tanesi ortada, uzun olan iki tanesi de yanlardadır. Meyveler şeritsi bir silikva olup 10 ila 20 cm uzunluğundadır. Bunlar 20 ila 30 arası tohum barındırır. DNA dizilimi çıkarılan ilk bitkidir. Dünyanın tamamında model bitki olarak kabul edilir. Toplamda bütün döngüsü bir buçuk ay sürer.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrasya ve Afrika’da yayılış gösterir ancak günümüzde Avustralya ve Amerika kıtalarına da dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Kayalık yamaçlar, tarlalar ve tahrip edilmiş arazilerde görülen bitki umumiyetle nisan ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde fenotu ve fare kulağı teresi adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca Arabis gibi anlamına gelir. Türün turpgiller cinsi Arabis (Kazteresi) ile benzerliğine işaret eder. Tür 1542 – 1583 yılları arasında yaşamış ve türün tanımını ilk yapmış Alman bitkibilimci Johannes Thal’a adanmıştır.

Gıda

Yapraklar çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir.

Tıp

Astım, boğaz ve göğüs şikayetlerinin tedavisinde kullanılmıştır. Ayrıca ağız yaralarını tedavi etmek için başvurulmuştur.

Fotoğrafları