Melek otu
Anahtar kelimeler: Yenilebilir bitki, Tıbbi bitki, Nadir bitki, Süs bitkisi, Avrupa-Sibirya elementi, Asgari endişe (LC).
Dolaşım
Bitkiler › Maydanoz takımı › Maydanozgiller › Melekotu › Melek otu
Dağılımı
Bitki doğal olarak Avrupa ve orta Asya’da yayılış gösterir.
Genel bilgiler
2 metre büyüyebilir. Gövde dik ve mor renklidir. Çiçekler beyaz ya da soluk pembe renklidir. Yapraklar almaşlı dizilişlidir. Taban yapraklar iki teleksi ya da üçlüdür. Çiçek kurulu 15 ila 90 arası sayıda kol bulundurur. Küçük şemsiyelerde yaklaşık 35 çiçek bulunur. Popüler bir süs bitkisidir. Çiçek açtıktan sonra bitki ölür ancak gövde bazı Verbascum türlerinde olduğu dik bir biçimde ayakta kalır. Bu bitkinin sapının dayanıklılığına işaret eder ve bu nedenle bazı müzik aletlerinin yapımında kullanılır.
Gözlem
Sulak alanlar ve orman içi derelerin kenarında görülür. Nadir bir türdür. Başiskele ilçesinde gözlemlenmiştir.
Yaygın adları
Melek otu, Kekire.
Çiçek zamanı
Temmuz-Ağustos ayları.
Yükseklik
300-1600 metre arası.
Etimoloji
Cins adı Latince “melek gibi” anlamına gelir. Zehirlenme ve çeşitli hastalıklara deva olduğu yönündeki inanışa atfen, bitkinin iyilik meleği gibi insanlara yardım etmesine işaret edilmiştir. Cinsin Türkçe adı olan “melekotu”, açık biçimde cinsin bilimsel adının tercüme edilmesi ile oluşturulmuştur. Bitkilerden Avrupa’daki bazı ülkelerde Kutsal Ruh’un kökü olarak bahsedilir ve kökleri çiğnenir. Köklerinin muska halinde boyna asılması halinde, kişinin nazar ve büyüden korunacağına inanılırdı. Tür adı Latince “ormanda” anlamına gelir. Türün habitat tercihine işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat in Europae frigidioris subhumidis sylvaticis” olarak belirtilmiştir.
Mutfak
Çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Kökü pişirilerek tüketilir. Reçeli yapılır. Salatalara eklenir. Gövde ve yaprak sapları şeker üretiminde kullanılır ve çeşitli hamur işlerine eklenir.
Geleneksel tıp
Gastrointestinal sistem, solunum yolu, sinir sistemi hastalıkları, ateş, enfeksiyonlar ve grip tedavisinde başvurulur. Kök ve tohumlar spazm çözücü, aromatik, gaz giderici, terletici, idrar söktürücü, adet akışı teşvik edici, balgam söktürücü, uyarıcı ve toniktir.
Dikkat
Dermatite neden olabilir. Aşırı tüketimi merkezi sinir sistemine zarar verebilir.
Biliyor musunuz?
Meyveleri öğütülerek saçlardaki parazitleri öldürmek için kullanılmıştır.
Fotoğrafları
Literatür
Species Plantarum 1: 251. 1753. L.