Tanımı
60 cm büyüyebilir. Gövde beyaz ila yeşil ve boyunca çizgilidir. Alt yapraklar saplı iken üst yapraklarda sap görülmez. Çiçekler sarı renklidir. Meyve yumurta biçimindedir. Tohumları bahar aylarında doğrudan dışarı ekilebilir, bunlar iki hafta sonra çimlenirler.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrasya’da yayılış gösterir ancak mutfak değeri nedeniyle dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tarlalar, bahçeler ve yol kenarında görülür. Yaygın olarak ekimi yapılan bir türdür. İzmit ilçesinde gözlemlenmiştir. Nisan ve haziran ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Tıp
Çeşitli sindirim sorunlarında faydalıdır. Tohumları gaz giderici, hafif diüretik, sürt arttırıcı, uyarıcı ve mide için iyidir.
Bilgi
Mısır firavunu İkinci Amenhotep’in mezarında dereotu bulunmuştur. Antik Mısır’da afrodizyak olduğuna inanılır ve kötü ruhlar uzaklaştırmak için bahçelere dikilirdi. Roma uygarlığında dereotu yağı kullanmak statü göstergesi idi. Tohumlarından elde edilen yağ sabun yapımında kullanılır.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca güçlü kokulu anlamına gelir. Yapraklarının aromatik kokusuna işaret eder. Büyük ihtimalle “anason” ile aynı kökten gelmektedir. Türkçe yaygın adı olan dereotu, Farsça kökenli tare (تره) kelimesinden gelse gerek. Bu kelime taze sebze anlamına gelir. Kelime ayrıca Lepidium sativum (tere) için de kullanılır. Tür adı Latince güçlü kokulu anlamına gelir. Türün belirgin kokusuna işaret eder.
Türkçe adları
Dilimizde dereotu, börek otu, darağ otu, darakdalı, darak otu, donak otu, dorak, doru otu, durak, hadimala, hezertere, hukar, sakal otu, samit, samuk, somit, tarak otu, tarakdalı, tara otu ve tarhana otu adları ile bilinmektedir.
Gıda
Dere otu bitkisinin yapraklarının ya da tohumlarının kurutulmasıyla baharatı elde edilir. Genellikle balık ve deniz ürünlerinden yapılan yemeklerde kullanılır. Yaprakları çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Çorba ve salatalara çeşni olarak eklenir. Turşusu yapılır. Yoğurt ve ayrana eklenir. Roma’da önemli günlerde dereotu tacı giyilirdi ve gladyatörlerin diyetlerine eklenirdi.
Dikkat
Hamilelik esnasında yağından uzak durulmalıdır. Bazı hassas insanlarda dermatite neden olabilir.
Fotoğrafları
© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.
Görüşünüzü Yazın