Anchusa officinalis (Ballağan)

Tanımı

30 ila 80 cm büyüyebilir. Nadiren de olsa bir buçuk metreyi aşabilir. Gövde dik ve tüylüdür. Taç başlangıçta kırmızı sonrasında koyu mor renkli ve beş lobludur. Çanak kaynaşık ve çan biçimlidir. 5 adet ercik görülür. Yapraklar şeritsi ila şeritsi mızraksı ve almaşlı dizilişlidir. Taban yaprakları saplıdır. Gövde yapraklarında ise sap görülmez. Çiçek kurulu meyve zamanı uzar. Tohumlar temmuz ve eylül ayları arasında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. Meyve eğikçe ters yumurtamsıdır. Tohumlar bahar aylarında doğrudan dışarı ekilebilir. Bunlar 21 derecede 1 ila 4 hafta arasında olgunlaşır. Güneşli bölgeleri ve nemli toprakları tercih eder.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Kayalık yamaçlar, yol kenarı ve tarlalarda görülür. İzmit ve Başiskele ilçelerinde gözlemlenmiştir. Nisan ve temmuz ayları arasında çiçek açar. 400 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Gıda

Yaprak ve genç sürgünler ıspanak gibi pişirilerek tüketilebilir.

Tıp

Bitkinin tamamı sakinleştirici ve balgam söktürücüdür. Analjezik ve yatıştırıcıdır. Mide ve duodenal ülser tedavisinde başvurulur. Haricen kesik ve çürükler, dahilen öksürük ve nezle tedavisinde kullanılır.

Bilgi

Köklerinden kırmızı bir boya elde edilir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca boya anlamına gelir. Cinse bağlı bazı türlerin kökünden elde edilen boya makyaj amacı ile kullanılırdı. Tür adı Latince tedavi edici anlamına gelir. Geleneksel olarak tedavi edici özellikleri yaygın olarak bilinen ve kullanılan bitkiler için tercih edilen bir isimlendirmedir.

Türkçe adları

Dilimizde ballağan adı ile bilinmektedir.

Fotoğrafları

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.